antiquariaat

Met een Moskouse boekendetective speuren naar Liederen over Willem van Oranje

(Eerste publicatie: 5-6-2013)

oude boeken Moskou antiquariaat

Was ik in Moskou, ik ging een dagje op stap met een boekenspeurder. Daar zijn er vijf van, verzameld in het vooralsnog zeer bescheiden collectief Knizjnyi Detektiv, wat letterlijk betekent: boekendetective. Voor geld kunt u hen laten zoeken naar dat ene boek dat u al zolang niet kunt vinden.

boekenwinkels Russische literatuur

Knijzny Detektiv is opgericht door Aleksandr Korvin, als oud-medewerker van een boekwinkel vertrouwd met het boekenvak. Hij is de enige van de vijf die voltijds zoekt. Aanvankelijk was het sappelen. Er werd een te bescheiden prijs gerekend en het aantal opdrachten was beperkt. Het bedrijfje werd gered door een verwoed verzamelaar van science fiction, die na een geslaagde opdracht met een enorme lijst kwam aanzetten. Ook familie en vrienden kwamen met verzoeken en gaandeweg kwam er loop in de zaak. Inmiddels zit Knizjnyi Detektiv op zo’n vijftig zoekopdrachten per maand.

Het soort boeken dat klanten zoeken, loopt uiteen, er is niet één bepaald genre dat eruit springt. Kinderboeken, memoires, stripboeken, buitenlandse literatuur, alles komt voorbij. Het ene boek wordt in twintig minuten gevonden, voor een ander is men een maand in de weer. Kolvin en de andere speurders kijken op boekensites, zijn alert op privé-bibliotheken die verkocht worden en informeren bij antiquariaten. Op die laatste zijn ze niet dol, die willen de prijs van een boek nog weleens flink opschroeven, zodra ze in de gaten krijgen dat iemand er al jaren naar op zoek is.

Voor een zoekopdracht hanteren de heren momenteel een basisprijs van duizend roebel plus eventuele gemaakte kosten. Daar komt dan voor de cliënt de prijs van het boek zelf nog bij. De duizend roebel dient vooraf te worden betaald. Bij een opdracht voor meer dan twee boeken, krijgt u korting.

div class="MsoNormal">

Willem van Oranje Russische vertaling antiquariaat

Behalve een eigen site, hebben de boekendetectives ook een pagina op Facebook. Daar plaatsen ze foto’s van opgespoorde boeken. En wat kwam ik er tegen? Песни о Гильоме Оранжском / Liederen over Willem van Oranje.

Had iemand in Rusland iets gehoord over de woelingen hier te lande rond het Koningslied van John Ewbank en zijn Team van Tekstschrijvers? Wilde hij misschien een gedegen historische vergelijking maken, Ewbank en de zijnen nog eens de grond in boren of juist een hart onder de riem steken? Nee, helaas, niets van dit alles. Willem van Oranje is hier niet onze Willem van Oranje, maar Willem met de Hoorn, ook wel: Willem met de Korte Neus, die leefde aan het einde van de achtste eeuw, hertog van Aquitanië, graaf van Toulouse en de eerste graaf van – dat wel – Orange. Het Russische Песни о Гильоме Оранжском is een vertaling van een middeleeuws Frans heldendicht. Een beetje teleurstellend, maar nou ja. Een van de vertalers van de teksten in het boek was trouwens Osip Mandelsjtam.

(Twee Russische artikelen over de boekendetectives vindt u hier en hier.

Waar in Moskou hangt nog de geur van oude boeken? Bij metrostation Park Kultury.

(EErste publicatie: 29-9-2012)

Tolstoj, Poesjkin, Majakovski

Tolstoj, Poesjkin, Majakovski

Mijn hart maakte een sprongetje toen het blauwe gebouwtje plots opdook achter metrostation Park Kultury. Het zou toch niet? Ik kwam dichterbij en zag Poesjkin in de vensterbank staan, geflankeerd door Tolstoj en Majakovski. Dat was een goed teken. Ik deed de deur open en jawel: ik werd verwelkomd door die geur van oude boeken, waarvan ik dacht dat die verdwenen was uit het Moskou van nu.

metro Moskou Park Kultury antiquariaat

Jarenlang waren de boekinisty, de antiquariaten, een vast onderdeel van mijn wandeltochten door Moskou (en Sint-Petersburg). Gaandeweg echter waren ze verdwenen, verdreven door het brutale geld. Dan stootte ik mijn neus weer tegen een etalage, waar eens een mooie uitgave van Tsjechov of Toergenjev op me lag te wachten, maar nu parfums en damestassen lagen uitgestald. De jongedames achter de toonbank, hoe oogverblindend meestal ook, maakten me mismoedig.

Aan het einde van de Tverskaja, die toen nog gewoon Ulitsa Gorkogo heette, kocht ik ooit dat prachtige boek over de redding van de Tsjeljoeskins uit het poolijs. Het bleek later duizenden dollars waard te zijn, maar toen had ik het al doorverkocht voor 200 gulden. (Lees hier meer over deze ellendige geschiedenis.) En was het niet ook daar dat ik die simpel, maar ontroerend geïllustreerde uitgave van verhalen van Sjoeksjin van een plank viste? Ik ben die uitgave daarna nooit meer ergens tegengekomen. Misschien bestaat er maar één exemplaar van en staat die bij mij in de kast.

U begrijpt nu waarom ik zo blij was met die geur van oude boeken, in dat kleine antiquariaat bij metrostation Park Kultury. “Ik zit hier al 35 jaar!”, zei de man van de winkel trots, toen ik vertelde dat ik lang geleden al eens in zijn winkel was.

oude boeken Moskou

Ooit was er een boekinist schuin tegenover Detski Mir en het Bolsjoj Theater. Hier ziet u een foto van die plek:

Ferrari Bentley Moskou

Ik weet niet meer of het boekwinkeltje boven was of beneden. Tegenwoordig maakt dat weinig meer uit. Boven koop je een Ferrari, beneden kan je terecht voor een Bentley. Misschien moet ik bij mijn volgende bezoek bij beide eens binnenlopen. Misschien, heel misschien, vang ik dan nog een piepklein sliertje op van die oude, vertrouwde geur en weet ik: hier was het.   

Dieren opzetten in Sint-Petersburg - een boek voor Tinkebell

(Eerste publicatie: 21-1-2011)

Ik had dit stukje willen noemen: Boeken kopen in Sint-Petersburg terwijl het dooit – deel 3, maar het is vandaag ietsje onder nul.

Ik stapte het antiquariaat Akademkniga nummer 5 binnen, adres: 9de Linija nummer 16. Je moet wel weten waar ’t zit, je loopt er zo voorbij. Prettige winkel, voorkomend personeel.

 

Nu kan je in een academisch antiquariaat van alles verwachten, maar van dit boek keek ik toch wel op: M.A. Zaslavski, Nieuwe methode om dieren op te zetten. Sculpturale taksidermie. Uit 1971. Ik ben geen bibliofiel en dieren opzetten doe ik de laatste tijd ook niet veel meer, maar dit kon ik niet laten liggen. Het boek mag uit de jaren zeventig zijn, de illustraties ogen uit de jaren dertig en geven het boek extra, eh, cachet. Heldere tekeningen ook. Een doe-het-zelver (kunstenares Tinkebell, ik noem maar iemand) doet er een moord voor.

Dit is (was) een witstaartgnoe. Of ‘ie gelukt is, weet ik niet, ik ben een witstaartgnoe in het echt nog niet tegengekomen:

Ik ga het boek niet lezen, want dan ga ik citeren en kan ik niet meer ophouden.

Bewaar uw oude boeken uit de USSR! Een financieel ongelukje rond het pakijs.

(Eerste publicatie: 18-1-2009)

We borduren nog even voort op het arctische thema uit mijn vorige stukje. Al wordt dit een heel ander verhaal, met een voor mij wat wrange ontknoping.

Begin jaren negentig kocht ik in een Moskous antiquariaat een mooi boek over de legendarische reddingsactie van de bemanning van de Tsjeljoeskin. Het schip kwam in 1933 vast te zitten in het ijs. Het hele land volgde de reddingsoperatie, die tot een waar heldenepos werd uitvergroot. Het boek, getiteld Een heroïsch epos, kostte me zo’n 100 gulden.

Op de een of andere manier was het boek bij mij niet op z’n plek. Mijn belangstelling gaat meer uit naar de jaren vijftig, al zag ik wel dat het een apart boek was, met bijzondere illustraties (het ingenaaide vaantje zie ik nog voor me …). Ik stapte twee jaar later naar een Utrechts antiquariaat. Dat bood me 200 gulden. Ik vond dat een prima deal en nam afscheid van Een heroïsch epos. 

Gisteren trof ik een exemplaar van Een heroisch epos bij een internet-antiquariaat. Duidelijk in slechtere staat dan het mijne van vijftien jaar terug. Prijs: 1.250 dollar. Er stond nog een regeltje bij: Auction records: Christie’s April 2008 sold for 12.500 dollar… ( (Update: viif jaar later wordt er een ander exemplaar aangeboden, duidelijk minder luxe, met een blauwe omslag Prijs: 995 dollar.) 

Ik zocht verder. In december bleef het boek bij veilinghuis Bloomsbury onverkocht, bij een richtprijs van 4.000-6.000 dollar. (De credietcrisis, wat u zegt.) Zou het echt om steeds hetzelfde boek gaan? Dezelfde druk? Ik denk het wel. Hooguit staat in die duurdere exemplaren nog een bijzondere opdracht, van de bemanning, of misschien wel van Stalin.

Ja mensen, als je maar gezond bent. 

(Hoeveel deze postzegel waard is, weet ik niet, en ik ga het niet uitzoeken ook.)