De Olympische Winterspelen in Sotsji zijn een paar dagen bezig, de controverse over de keuze van juist dit vakantieoord aan de Zwarte Zee als locatie is naar de achtergrond verdwenen, maar komt na afloop ongetwijfeld weer opduiken. Hoeveel schade ondervindt de regio van het festijn? Blijft de lokale bevolking achter met een kater? Of blijken de investeringen uiteindelijk een zegen?
34 jaar geleden vormde Moskou het decor voor de Zomerspelen. Wat is daar de conclusie? Veel van de faciliteiten die toen werden gebouwd, zijn nog steeds in gebruik. Daar staat tegenover dat de stad onherstelbare en deels zinloze schade is toegebracht. De site Progulki po Moskve (Wandelingen door Moskou) zette de winst en het verlies naast elkaar.
Verreweg de grootste schade werd veroorzaakt door de bouw van het Olympisch sportcomplex (спортивный комплекс Олимпийский). Complete straten, deels met houten huizen, werden met de grond gelijkgemaakt. Links een plattegrond uit 1952 (de houten huizen zijn oranje). De twee lichte, ronde gebouwen vormen het sportcomplex. Een voorbeeld van een verdwenen straat is de Vypolzov Pereoelok, te zien op de foto boven aan dit stukje. Hieronder dezelfde locatie met rechts het sportcomplex:
En de Oellitsa Sjtsjepkina (voorheen de 3-aja Mesjtsjanskaja), voor en na:
De Seredinski Pereoelok. Het is een klein wonder dat die kerk het sloopgeweld heeft overleefd. De lege ruimtes die door de sloop van huizen ontstonden, werden lang niet alle opgevuld. Links tussen de bomen door is het stadion te zien:
In de zomer van 1978 was ik een paar dagen in Moskou. Zouden die houten gebouwen er toen nog hebben gestaan? Of waren ze al afgebroken voor de Spelen van 1980? Ik kan me ze niet herinneren, maar dat zegt niet zo veel. Hieronder, rechts op de foto, een houten huis aan de Trojtskaja Oelitsa dat bewaard is gebleven:
Het is goed mogelijk dat bovenstaande straten er ook zonder de Spelen van 1980 een keertje aan hadden moeten geloven. Stadsvernieuwing kan zinnig zijn, blijven hangen in nostalgie is ook niet goed. Dat men subtieler te werk had kunnen gaan, lijdt echter geen twijfel. Dat geldt al helemaal wanneer het gaat over de vele houten huizen en datsja's die in het park Sokolniki en het dorp Kolomonskoje met de grond gelijk werden gemaakt. Er kwam niks voor in de plaats, nog steeds zijn daar lege plekken. De enige reden voor de sloop: zulke ouderwetse huizen zouden een slechte indruk maken op de Westerse bezoekers, die tijdens de Spelen in groten getale naar Moskou zouden komen. Je moet maar niet te lang denken aan wat daar allemaal ooit heeft gestaan.
Sokolniki voor een na de Olympische Spelen van 1980
Afgebroken en voorgoed verdwenen (Sokolniki):
De site Progoelki po Moskve laat in een apart artikel ook de positieve kanten zien van de Spelen van 1980. Er werden tal van nieuwe sportcomplexen neergezet, die nog steeds in gebruik zijn, maar waarvan ik me afvraag hoe groot de historische waarde daarvan ooit zal worden. Ook vliegveld Sjeremetjevo-2 en hotel Kosmos worden als pluspunten genoemd. Nu heb ik door de jaren heen zo'n enorme aversie tegen juist die twee plekken ontwikkeld, dat ik die eerlijkheidshalve maar beter buiten de vergelijking kan houden. Maar ook zonder Sjeremetjevo-2 en Kosmos lijkt het me dat de Spelen van 1980 een excuus zijn geweest voor een stap naar de moderne tijd, die uiteindelijk te groot is gebleken.