(Eerste publicatie: 12-7-2010)

Ik doe het liever niet, een stukje van een ander weblog overnemen en plaatsen zonder er nog veel aan toe te voegen. Ik maak een uitzondering voor het verhaal over actrice Valentina Karavajeva, dat ik tegenkwam bij Andrej Malgin.

Eind december 1997 wordt in een armzalig Moskous flatje het lijk gevonden van een oude vrouw. Niemand had haar gemist, na een lekkage had men de voordeur maar opengebroken. Het blijkt de actrice Valentina Karavajeva te zijn. Er hangt een papieren meeuw in de flat, er ligt oude amateur-filmapparatuur. Karavajeva, ooit een beroemdheid, blijkt zichzelf jarenlang gefilmd te hebben in de rol van haar dromen: Nina Zaretsjnaja uit Tsjechovs De Meeuw.

Valentina Karavajeva belandt uit de provincie in Moskou. Haar doel: actrice worden en Nina spelen. Ze krijgt – een wonder – de hoofdrol in de film Masjenka (1943). In een klap is ze beroemd. Een jaar later raakt ze tijdens de opnamen voor een nieuwe film ernstig gewond bij een auto-ongeluk. Ze overleeft, maar met een stevig lidteken op haar wang. Voor rollen wordt ze niet meer gevraagd.

In Moskou ontmoet ze de Britse militair-attaché George Chapman. Ze trouwen en Nina – nog een wonder – mag het land verlaten. Een plastische operatie in Engeland heeft niet het gehoopte effect. Het lidteken is minder zichtbaar, maar een deel van haar bovenlip raakt verlamd. In 1950 mag ze – een derde wonder – terugkeren naar de USSR. Ze hoopt op een rentree, krijgt nog een enkele rol, doubleert de stemmen van Garbo en Dietrich, maar raakt gaandeweg in de vergetelheid. Een nieuw wonder blijft uit.

In haar flatje leeft ze haar eigen droom. De aangetroffen filmopnamen tonen een ouder wordende dame die in haar eigen woonkamertje Nina Zaretsjnaja speelt. De buren hadden wel wat gehoord, maar niet begrepen wat zich achter de muur afspeelde. Wanneer ze wordt gevonden, is ze al geruime tijd dood. De precieze datum van overlijden was niet meer vast te stellen.

Georgi Paradzjanov maakte een documentaire over Valentina Karajeva: Я - Чайка (Ik ben De meeuw). Hij maakte uiteraard gebruik van haar eigen opnamen (o.m. vanaf 2.18). Het zijn beklemmende beelden.