——————-
Een Franse filmster naast een Russische generaal eind jaren negentig in Krasnojarsk, Siberië… Bien étonnés de se trouver ensemble, zoals de Fransen dan zeggen, en ik keek er ook van op. Alain Delon en Aleksandr Lebed, wat deden die daar samen op dat podium, op 23 april 1998, om precies te zijn?
Het verfijnde, gesoigneerde uiterlijk van Delon zal zwaar gedetoneerd hebben bij de grauwige stad, in het grijze, want nog vroege Siberische voorjaar. En ook het contrast met de bassende Lebed, die zijn kleren beslist niet uit Parijs betrok, kon bijna niet groter …
Delon en Lebed hadden elkaar ruim een jaar eerder bij toeval ontmoet in Parijs, waar ze te gast waren in hetzelfde tv-programma. In latere interviews, terugkijkend op die eerste ontmoeting, vertelde Delon dat het meteen klikte, dat hij een verwantschap voelde met de generaal. Als zeer jonge vent had Delon in 1953-1954 gediend in Frans Indo-China. “We begrepen wat ons bond: we waren beiden soldaat. En we zijn echte mannen. Onze relatie was een voorbeeld van echte mannenvriendschap”, aldus Delon in 2002. Toen de generaal hem in 1998 om hulp had gevraagd, was hij op het vliegtuig gestapt om een uur of acht later te landen in Krasnojarsk.
Daar waren op dat moment de campagnes gaande voor de gouverneursverkiezingen van de regio Krasnojarsk. Lebed nam het daarin als Moskouse buitenstander op tegen de zittende gouverneur Valeri Zoebov en werd kansloos geacht. De generaal was in 1996 derde geworden in de eerste ronde van de Russische presidentsverkiezingen, en had zich vervolgens geschaard achter kandidaat Boris Jeltsin, die in de tweede ronde Gennadi Zjoeganov versloeg. Lebed was daarna enige tijd voorzitter van de Nationale Veiligheidsraad. In die hoedanigheid sloot hij een vredesakkoord met de Tsjetsjeense president Aslam Maschadov, waarmee een einde kwam aan de Eerste Tsjetsjeense Oorlog. Dat had hem populair gemaakt, maar of dat voldoende zou zijn voor de verkiezingswinst in Krasnojarsk, werd alom betwijfeld. (Het filmpje hieronder is ruw, ongemonteerd materiaal. De stralende dame tussen Lebed en Delon in, is de echtgenote van de generaal. Lebed, dit even terzijde, was een ramp als je die moest ondertitelen. “Bassend”, schreef ik hierboven - nou het was toch vooral zwaar mompelend.)
——————
Gouverneur Zoebov mocht dan wel favoriet zijn, qua uitstraling was hij nou niet echt een mannetjesputter. Om dat een beetje te compenseren, kreeg hij tijdens zijn campagne gezelschap van de Moskouse burgemeester Joeri Loezjkov, een echte macher. Of de komst van Delon hier een antwoord op was of dat Lebeds campagneteam (of hijzelf) hem al eerder hadden uitgenodigd, weet ik niet. Evenmin weet ik hoe je de operetteachtige taferelen daar in Krasnojarsk het best kan omschrijven: bizar, briljant, zinloos, gênant? (Ik heb geprobeerd om een Nederlandse variant te bedenken; mijn fantasie blijft steken bij Alexander Pechthold met naast zich Kevin Costner.)
————————-
Poegatsjova en Zoebov
Tot ieders verrassing ging de overwinning in de eerste ronde toch naar generaal Lebed, met 45 procent van de stemmen, tegen 35 procent voor Zoebov en 13 procent voor de communistische kandidaat Pjotr Romanov. Die overwinning, zo wordt aangenomen, was vooral te danken aan de slappe, ongeïnspireerde campagne van Zoebov, en veel minder aan de aanwezigheid van een Franse filmster. Hoe dan ook besloot Zoebov voor de tweede ronde ook maar eens wat te proberen. Hij haalde Alla Poegatsjova naar Krasnojarsk! Een diva van heb ik jou daar, die kwam aangevlogen met haar eigen vliegtuig met daarop in grote letters ALLA. De zangeres, onaantastbaar populair, sprak haar steun uit voor de zittende gouverneur. Baten deed het niet. Generaal Lebed won in zijn eentje (vriend Delon was allang naar huis) ook de tweede ronde, met 57 procent van de stemmen.
Lebed kwam in 2002, nog steeds in de hoedanigheid van gouverneur, bij een helikopterongeluk om het leven. Vier jaar later vertelde Delon aan de Izvestija dat hij het nog steeds moeilijk had met de dood van de generaal. Onderhield hij nog contact met diens weduwe, Inna? “Helaas niet. Maar een foto van de generaal en zijn vrouw staat in mijn slaapkamer naast een foto van generaal De Gaulle.” Delon had twee puppies van Lebed gekregen, Tsjara en Sjalva, twee Siberische Laika’s. Hoe was het met hen? “Dat zijn mijn twee trouwste honden. Ik heb nog tien anderen, maar alleen Tsjara en Sjalva blijven ’s nachts bij mij binnen”, aldus Delon in 2006. Ik heb niet uitgezocht hoe het nu is met Tsara en Sjalva.
En ondertussen vraagt iedereen die een beetje bekend is met de Russische popmuziek uit de jaren tachtig zich nu af: kende Alain Delon dat nummer van Nautilius Pompilius, waarin hij een hoofdrol speelt? Dat moet haast wel, maar in de interviews die ik met hem tegenkwam, komt het niet ter sprake. Dat is natuurlijk een flinke omissie. Hier is dat nummer. Ik schreef er ooit een stukje over.
————————-