(Eerste publicatie: 25-10-2012)
Op 3 juni 1957 schrijft de Leningradskaja Pravda: “Op 14 mei van dit jaar heeft in het S.M.Kirov-stadion na de voetbalwedstrijd tussen de ploegen Zenit (L) – Torpedo (M) een groep hooligans in beschonken toestand, aanvankelijk op de tribunes en daarna op het veld van het stadion, een rel geschopt”.
Dat was voorzichtig uitgedrukt. Er vielen die dag 107 gewonden. Zestien relschoppers werden gearresteerd, er werden kampstraffen uitgesproken tot acht jaar. Wat was er die 14de mei gebeurd aan de oever van de Finse Golf, in dat majesteuze Kirov-stadion?
Zenit was aan een slecht seizoen bezig. Vier keer was er verloren, drie keer gelijkgespeeld en slechts een keer werd gewonnen. Toch trok de wedstrijd tegen het Moskouse Torpedo, een topteam in die tijd met onder anderen sterspeler Edoeard Streltsov, 60.000 toeschouwers. Velen van hen nuttigden voor de wedstrijd een hapje en – vooral – een drankje aan de oever van de Finse Golf of op het gras van het grote Park van de Overwinning. Drank werd rond het stadion gewoon verkocht en met een fles de tribune op, ook dat was geen probleem.
Het ging die dag weer helemaal mis met Zenit. De ploeg kwam met 2-0 achter, maakte nog 2-1, maar verloor met 5-1. Tien minuten voor tijd besloot een zekere Vasili Kajoekov (volgens het latere vonnis “arbeider op de fabriek Vaandel van de Arbeid” en “in kennelijke staat”) in te grijpen. Uit het vonnis: “Verdachte Kajoekov rende het veld op, begon doelman Farykin uit te schelden en probeerde diens plaats in het doel in te nemen”.
De supporters zagen daar de humor wel van in, de politie niet zo. Kajoekov werd met zeer harde hand afgevoerd, langs de tribunes, van de noordkant van het stadion naar de zuidkant, waar zich de politiepost bevond. Kajoekov verzette zich en riep om hulp. Stenen en flessen vlogen richting politie en al snel stormde een menigte woedende toeschouwers het veld op.
De spelers maakten dat ze wegkwamen, richting de kleedkamers. Dat was verstandig, want de raddraaiers hadden het al niet meer alleen op de agenten gemunt, maar ook op de eigen ploeg. “Sla de politie!”, “Sla de voetballers!” klonk het, en ook: “Maak een tweede Hongarije!” Die laatste kreet was een verwijzing naar de Hongaarse opstand van een jaar eerder. Tot zo’n opstand kwam het natuurlijk bij lange na niet, maar geschoten werd er die dag wel.
Hier deel 2.
(Toeval: dit stukje stond al in de steigers, toen de supporters van Zenit afgelopen weekeinde in het eigen stadion vrij massaal - maar uitsluitend verbaal - protesteerden. Mikpunt was de gouverneur van de stad. U leest het hier.)
(Of er foto's bestaan van de rellen is mij niet bekend. Wanneer bovenstaande foto's precies zijn genomen, weet ik evenmin.)