Een prijsvraag met als hoofdprijs een tiendaagse reis naar de Sovjetunie, daar móest Sybil Ramsing uit Clinton, Connecticut, wel aan meedoen. De Amerikaanse koesterde warme gevoelens voor de nog vrij jonge Sovjet-staat en dit was een uitgelezen kans om het communistische experiment eens van nabij te gaan aanschouwen. De vragen waren bepaald niet eenvoudig; maar liefst vijf keer reisde mevrouw Ramsing naar de bibliotheek van de universiteit van Yale en één keer naar de stadsbibliotheek van New York, op zoek naar de antwoorden. En zie, ze won! Een half jaar later stond ze op het Rode Plein in Moskou, liep ze over het Paleisplein in Leningrad en beklom ze de trappen van de Mamajev Koergan in Wolgograd.
Een tijdje terug schreef ik over mijn zoektocht naar mevrouw Ramsing. Op het Russischtalige internet was ik foto’s van haar tegengekomen; een wat oudere vrouw op reis in de USSR, in 1968, duidelijk met veel egards behandeld. Alleen al het feit dat de foto’s het werk waren van de vooraanstaande persfotograaf Vsevolod Tarasevitsj maakte duidelijk dat hier iets bijzonders speelde. Maar wie was zij? Bij de foto’s stond alleen vermeld: “Госпожа Рамсинг в СССР” (Mevrouw Ramsing in de USSR), elke verder toelichting ontbrak. Tot mijn groeiende verbazing leverde googelen niks op en ook een oproep op Facebook en Twitter om hulp bij mijn bescheiden speurtocht leidde tot niks. Tot afgelopen week … Op Twitter kreeg ik plots toch nog een berichtje van een van mijn volgers, Rob Hageman, dat hij mevrouw Ramsing had getraceerd. Gewoon via Google. De zoektermen mrs ramsing in the ussr hadden hem rechtstreeks naar de pagina’s geleid van het tijdschrift Soviet Life, dat in 1967, naar aanleiding van het 50-jarig bestaan van de Sovjetunie, een prijsvraag had georganiseerd. Soviet Life richtte zich op de Amerikaanse lezer en had in het Russischtalige blad Америка, dat in de USSR verscheen, zijn tegenhanger. Waarom de eerdere zoektochten via Google tot niks leidden, is me niet duidelijk.
Het was niet zomaar een lolletje, die prijsvraag van Soviet Life. Wat een vragen! Nummer 6, bijvoorbeeld: A - How many years has the Soviet Union been allowed to develop peacefully and how many has it been forced to spend on wars (including civil war and foreign intervention) and postwar reconstruction? (5 points). B – By how much did Industrial Output increase in this country during the years of the prewar five-year plans? (3 points). C – How many medical doctors per 10.000 of the population are there in the USSR according tot he last published Soviet statistics? (2 points).
Alle antwoorden van de prijsvraag, zo stond er als een soort aansporing bij, waren te vinden in nummers van Soviet Life. (Wat voor mij reden zou zijn om onmiddellijk af te haken - voor Sybil Ramsing duidelijk niet.) Verder valt op dat “Industrial Output” in de vraag met hoofdletters staat geschreven.
Links mrs. Kalitenko
Mevrouw Ramsing was tijdens haar reis – ze had zelf mogen zeggen naar welke steden ze wilde – eregast van Soviet Life. Uiteraard schreef het blad een artikel over haar bezoek, uitgebreid gelardeerd met die foto’s van Tarasevitsj. Het is een mooie aaneenschakeling van clichés, aangevuld met passages uit brieven van Sybil. Op het Rode Plein wordt ze door emoties overmand: “A little blond girl handed me a narcissus and I tried to whisper to Mrs. Kalitenko that she should tell the girl I would put it on Gagarin’s grave. But I started to cry and she could not understand.”
Mrs. Kalitenko … dat is dus de vrouw die we op de foto’s veelvoudig aan Sybils zijde zien. Ik opperde in mijn eerdere stukje nog dat zij misschien haar secretaresse was, maar dat had ik mis. Boven het reisverslag in Soviet Life staat haar naam: Irina Kalitenko. Zij was dus gewoon de verslaggeefster.
Met terugwerkende kracht moet ik mevrouw Kalitenko nog wel even vermanend toespreken – of anders de collega van haar die voor de onderschriften bij de foto’s heeft gezorgd. “This is the Winterpalace, stormed by the revolutionary forces on that historic night of October 1917 when Russia became the first socialist republic”, staat bij deze foto. Maar we zien hier het gebouw van de Generale staf, tegenover het Winterpaleis.
En bij deze foto, met linksonder mevrouw Ramsing, is er helemaal een potje van gemaakt: “This monument on Mamayev Hill commemorates the battle of Stalingrad.” Nou nee, wat we hier zien is een versiering die deel uitmaakt van de waterkrachtcentrale bij Wolgogorad.
Ze hadden die onderschriften natuurlijk even moeten laten checken door mevrouw Ramsing.
—————————
Ron Hageman vond nog een paar sporen van Sybil Ramsing: een ingezonden brief in de Beijing Review en in de New York Times.
