De verloren en teruggevonden onschuld van kunstenaar Vasili Jolkin: een leven in Sovjetposters, kamptekeningen en landschappen

-----------------

1946 - In 1950 zullen we het vooroorlogse niveau overtreffen van de winning en verwerking van olie!  HOE MEER OLIE, DES TE STERKER ONS MOEDERLAND!

Door je werk als kunstenaar kom je in een werkkamp terecht, dankzij je werk als kunstenaar kom je daar min of meer ongeschonden uit – het is één van de paradoxen uit het leven van Vasili Jolkin (1897–1991). Ook in het werk zelf van Jolkin zijn de tegenstellingen groot. Je zou toch nooit vermoeden dat onder deze vier werken dezelfde naam staat?:

1932 -Leve het Rode Leger - de gewapende afdeling van de proletarische revolutie 

Afrekening in een kampbarak

1960 - Illustraties bij De Blauwe Express van Nikolaj Kostarev

1965 - Sitsen Zjigoeli-oevers


Vasili Nikolajevitsj Jolkin groeit in de jaren twintig uit tot een bekend kunstenaar. Hij kan redelijk zijn gang gaan in de jonge Sovjetunie, waar in film, architectuur en schilderkunst nog volop geëxperimenteerd wordt. In die opwindende jaren werkt hij onder meer als vormgever (samen met Gustav Klutsis) mee aan het tijdschrift Bouw van Moskou.

-------------

1932

1932

Ook wanneer de vrijheid voor kunstenaars kleiner wordt, vinden de collages van Jolkin nog hun weg naar politieke posters, een genre dat steeds belangrijker wordt. Er lijkt geen wolkje aan de lucht voor de gearriveerde kunstenaar, maar dan gaat het plots mis. In 1934 ontwerpt hij het omslag van een brochure met de toespraak van Stalin op het 17de partijcongres. Door een technisch foutje lopen de kleuren door en moet de complete oplage worden vernietigd. Jolkin wordt gearresteerd, beschuldigd van anti-Sovjetpropaganda en krijgt drie jaar kamp. Hij komt terecht in het omvangrijke Dmitlag, het kampencomplex dat is opgericht voor de bouw van het Moskou-Wolgakanaal. Even verricht hij daar zware fysieke arbeid, maar al snel kan hij aan de slag op de cultuurafdeling, waar hij zijn vertrouwde stiel mag oppakken. Hij werkt mee aan een technisch tijdschrift over de bouw en verzorgt de illustraties van een literair blad. Hij reist heel wat af langs het kanaal-in-aanbouw en maakt overal schetsen. . Een aantal daarvan belanden in het boek Van misdaad naar arbeid uit 1936 van Ida Averbach (geëxecuteerd in 1938). Tekeningen die de mindere kanten van het kampleven tonen, houdt hij wijselijk voor zichzelf.

Een nieuwe arrestatie na het uitzitten van een kampstraf is in die jaren geen uitzondering, maar Jolkin blijft verdere ellende bespaard. Hij kan opnieuw posters gaan ontwerpen, die wat rustiger ogen dan zijn eerdere werk.  De hang naar collages is nog wel duidelijk zichtbaar.   

1938

1939

Drieluik Onze successen (jaar?)

Drieluik Onze successen (jaar?)


Na de Tweede Wereldoorlog blijf Jolkin posters ontwerpen, en werkt hij ook als illustrator van kinderboeken. In een uitgebreid artikel vertellen Jolkins zoons dat hun vader tientallen jaren nodig heeft gehad om de angst kwijt te raken die hem sinds de arrestatiegolven onder Stalin had achtervolgd: “Pas in de tijd van Brezjnev begon de angst weg te zakken.” Dat is zichtbaar in het schilderij Ситцевые берега Жигулей (Sitsen Zjigoeli-oevers) uit 1965, dat een uitbundige, vrije vrolijkheid uitstraalt. Diezelfde vrolijkheid  vinden we terug in een veel ouder schilderij van Jolkin, uit het midden van de jaren twintig: Lenin in Zwitserland. Ik ken geen Sovjet-schilderij met Lenin dat eenzelfde simpele vrolijkheid laat zien. De onbekommerde levenslust verdwijnt daarna uit het werk van Jolkin. Pas veertig jaar vindt hij die weer terug.


--------------------

(In hetzelfde kamp als Vasili Jolkin werkte ook de componist Maks Kjoess. Over hem schreef ik eerder een stukje.)

Gevonden onderwerpen - 5

Gratis af te halen via onderstaande links
------------

Waar komt Majaovski het beste uit? (Foto van de site arzamas-academy.)

Waar komt Majaovski het beste uit? (Foto van de site arzamas-academy.)

- Met afstand de mooiste site die ik in 2015 ben tegengekomen is arzamas.academy. Vooral de online cursussen die je er vindt, zijn geweldig. Ze gaan over van alles: Sint-Petersburg aan de vooravond van de Revolutie, de antropologie van de kommoenalka, de Russische avantgarde, de Russische literatuur van de 20ste eeuw … Links op de pagina steeds een aantal voordrachten van ongeveer een kwartier, rechts een reeks artikelen over verwante zaken. Link (Russisch).
 

Aleksej Platonov, Moskoviet, brengt een paar dagen door in de provincie, “op zoek naar zichzelf”, en schrijft, fotografeert en filmt daarover. Vooral de korte filmpjes zijn aardig, al stemmen de meeste niet erg vrolijk. Aleksej is een dromer. “Zoals altijd was er een kort moment waarop alles mogelijk was.” Link (Russisch). 
 

Studebaker. Moskou, 1947

Studebaker. Moskou, 1947

Onderdeel van de Amerikaanse land Lease-Lease-hulp aan de USSR ten tijde van de Tweede Wereldoorlog, waren de befaamde Studebakers. Veel van die vrachtwagens (in Rusland liefkozend Studery genoemd) waren ook na 1945 nog te zien in het Russische straatbeeld. Een kleine verzameling foto’s. Link.  

De minst populaire meisjesnaam in Moskou in de 20ste eeuw? Chaja. Agripina deed het ook niet best, Domna evenmin. Werd je als jongetje Solomon, Tagir of Van genoemd, dan kwam je de rest van je leven in Moskou en omstreken ook niet veel naamgenoten tegen. Een lijst met alle jongens- en meisjesnamen uit de vorige eeuw. De populairste zijn het saaist. Link. (Russisch). 
 

In het Science Museum in Londen loopt nog tot begin maart de tentoonstelling Cosmonauts, birth of the spage age. Hier een bespreking: link (Engels).

 

Bankier Andrej Borodin met nog iemand.

Bankier Andrej Borodin met nog iemand.

Hoe vergaat het Russische bankiers nadat hun bank is gecrasht? Een overzichtje. Link (Russisch). 
 

Djatlov Bergpas

Uit de traditionele wintersportgebieden in Europa komen alarmerende berichten over een gebrek aan sneeuw. Hier een alternatief: een tocht naar de Djatlov Bergpas, waar in 1959 negen jonge Russen en Russinnen onder nog altijd niet opgehelderde omstandigheden de dood vonden. In februari kunt u nog mee. Link (Russisch).
 

In de zomer van 1947 vertelt een zekere S.I. Popovitsj zes anti-Sovjetmoppen aan een zekere P.M. Gelman, die ze op zijn beurt doorvertelt aan drie spoorwegmedewerkers. Een jaar levert dat beide grappenmakers tien jaar kamp op. In 1954 doen de twee een verzoek tot vervroegde vrijlating. Het document – mét de zes noodlottige moppen - waarin dat verzoek wordt afgewezen:  link (Russisch). 

En tot besluit: een mooie nacht in de mist op Rostov-aan-de-Don Centraal. “Trein 104 staat 14 minuten stil.”

----------

Rusland spoorwegen trein Rostov


Ter afsluiting van het jaar 2015 een beetje zen uit Rostov-aan-de-Don. Daar is iemand, hij heet Igor, die af en toe met een camera naar het station gaat om aankomende en vertrekkende treinen te filmen. Het aardigste resultaat van al zijn inspanningen vindt u hieronder, 25 minuten tijdens een mistige nacht, eind oktober 2013: 


Veel valt er niet te zien. Er arriveert een trein. Er vertrekt een trein. Ze komen uit Adler,  Kislovodsk, Gomel. Ze gaan naar Moskou, Saratov, Novorossijsk.

Er klinkt een hese fluit.

De mevrouw van het station zegt door de luidspreker dat trein nummer 104 aankomt op spoor 1, perron 1 – want in Rusland hebben ook de perrons een nummer.

Spoor 1/первый путь … Hoor nou, hoe de mevrouw van het station die ‘zachte t’ uitspreekt: путь … Ik deed er zeven maanden over om dat voor elkaar voor elkaar te krijgen.       

Er knarsen wielen.

Toek. Daar heb je dat geluid weer dat niemand ooit zal kunnen nadoen. Toek! De man van het station slaat met een hamer op een onderstel. De mevrouw van het station zegt: “Trein 104 staat 14 minuten stil, de nummering van de wagons begint vanaf de staart van de trein.”

De treinen zijn hoog en ongenaakbaar. Van de coupés die voorbij trekken zijn de meeste donker. De mensen binnen hebben niet zo’n boodschap aan Rostov-aan-de-Don.

En daar is de mevrouw van het station weer! Ze zegt dat je de rails niet mag oversteken op plaatsen die daar niet voor bestemd zijn. En terwijl ze dat zegt, steken enkele onverlaten de rails over waar dat helemaal niet mag. De trein die komt aanrijden fluit boos.

Dat is het wel zo’n beetje.

Ik wens u een mooi 2016.  

1958322.jpg

De mooiste Russische muziek van 2015. Met dank aan zuster Ioelianija.

Nou vooruit, dan kom ik ook maar met een lijstje van 2015: de mooiste muziek uit Rusland die ik het afgelopen jaar heb gehoord. Het is een kort lijstje, er staat precies één nummer op. Het heeft Vjoen nad vodoj. Luistert u daar eerst even naar, praten we daarna verder.
 

Hier zingt het Hoogtijdagenkoor van het Sint Elisabethsklooster uit Minsk onder leiding van zuster Ioelianija, een prachtvrouw, die haar hand niet omdraait voor een stevig rocknummer met gitaren, waarover zo meteen meer.

Vjoen nad vodoj is een oud volksliedje waarvan meerdere varianten bestaan. Hier wordt – niet verrassend – de religieuze variant ten gehore gebracht waarbij de gebeurtenissen tegen het einde een vreugdevolle wending nemen – vanuit het standpunt van de kerk bezien. Je hoeft de tekst niet te verstaan om te begrijpen dat die wending zich voltrekt in het voorlaatste couplet. Het koor stoomt daar op volle kracht vooruit en ook aan zuster Ioelianija is te zien (rond 2.55) dat de golven die dat teweegbrengt haar niet onberoerd laten. Dat is niet zo vreemd, want Vjoen nad vodoj gaat ook over haar.

Zuster Ioelianija (Irina Denisova) studeerde aan het conservatorium van Leningrad. In de jaren negentig, een tijd waarin velen vatbaar waren voor occulte zaken, raakt ze in de ban van de astrologie. Haar echtgenoot verlaat het gezin en kort daarna krijgt ze te horen dat hun vierjarig zoontje kanker heeft. Een priester geeft haar het dwingend advies de satanische astrologie vaarwel te zeggen en met de kleine Ignat te gaan bidden in het klooster. Ignat geneest. Die ‘wonderbaarlijke redding’ duwt haar richting de kerk en uiteindelijk treedt ze toe tot het klooster.

Vjoen nad vodoi gaat over een jongedame die nee zegt tegen de wereldse verlokkingen, om uiteindelijk (in dat voorlaatste couplet) ja te zeggen tegen de nonnenkap met habijt: “… это вот мое”, wat velen – ik niet – tegenwoordig zouden vertalen met: “dát is mijn ding”. In het laatste couplet volgt tenslotte de mededeling dat de jongedame non wordt. In mineur, naar het mijn heidense oren toeschijnt, maar dat wordt op de laatste noot, waarop het koor de hoogte ingaat, opeens weer anders.

7776-19051_9.jpg

Ik stuitte op een intrigerende documentaire over zuster Ioelianija, over haar werk als dirigente en over de weg die ze heeft afgelegd naar het geloof. Op wat latere leeftijd, maar dezelfde weg die de jongedame uit het oude volksliedje aflegt. De religieuze aspecten uit de documentaire raken me niet zo, maar haar werk met het koor is mooi om te zien. En helemaal prachtig zijn de beelden tussen 11.25 en 16.18, waar ze repeteert en optreedt met oud-delinquenten en daklozen die (neem ik aan) onderdak hebben gevonden in het klooster. Met zuster Ioeljanija achter de toetsen brengen ze de rockklassieker Novy povorot  van Masjina Vremeni ten gehore.


Вьюн над водой

Вьюн над водой, ой вьюн да над водой
Ой, вьюн да над водой расстилается
Ой, вьюн да над водой расстилается
Дева у окна, ой дева у окна
Ой, дева у окна дожидается
Ой, дева у окна дожидается

Едет на коне, ой едет на коне
Ой, едет на коне свет -- Егорушка
Ой, едет на коне свет - Егорушка
Это не мое, ой это не мое
Ой, это не мое , то сестрица твое
Ой, это не мое , то сестрица твое

Звали ее , ой звали ее
Ой, звали ее хороводы водить
Ой, звали ее хороводы водить
Это не мое, ой это не мое
Ой, это не мое, то подруженька твое
Ой, это не мое, то подруженька твое

Вынесли для ней, ой вынесли для ней
Ой, вынесли для ней сундук с бархатом
Ой, вынесли для ней сундук с бархатом
Это не мое, ой это не мое
Ой, это не мое, это брата мово
Ой, это не мое, это брата мово

Вынесли для ней, ой вынесли для ней
Ой, вынесли для ней клобук с мантией
Ой, вынесли для ней клобук с мантией
Это вот мое, ой это вот мое
Ой, это вот мое Богом суженое
Ой, это вот мое Богом суженое

Вьюн над водой, ой вьюн да над водой
Ой, вьюн да над водой расстилается
Ой, вьюн да над водой расстилается
Дева у окна, ой дева у скита
Ой, дева во скиту постригается
Ой, дева во скиту постригается

Berekenend en vilein ... Russische vrouwen schrijven over de Russische vrouw.

Anna Andronova

Anna Andronova

Ik kwam het volgende Russische citaat tegen en raakte er een beetje door in verwarring:

“Op de moderne vaderlandse boekenmarkt bestaat een reeks ogenschijnlijk ijzeren en strikte regels. Een van de bekendste daarvan is: verhalenbundels worden weinig gekocht, daarom kan je die beter niet uitgeven.” 

Wat raar nu. Had ik niet net vijf Russische verhalenbundels ter lezing klaargelegd, recent uitgegeven (vier in 2015, één in 2014)? Klopte die bekendste ‘ijzeren en strikte’ regel wel? Of hadden we hier te maken met vijf dappere uitgevers die gewoon hun eigen gang waren gegaan en zich niks van wat voor regel dan ook hadden aangetrokken? Enige dapperheid kan een enkele van die uitgevers zeker niet worden ontzegd; ik had me wel zes keer bedacht voor ik de door hem bezorgde verhalenbundel op de lezer had losgelaten – maar daarover zo meteen meer.

Alle vijf bundels zijn geschreven door vrouwen, en dat leek me nou leuk: ik ga ze alle vijf lezen en dan eens kijken of ik iets van een lijn kan ontdekken. Hoe schrijven die vrouwen? (Zeer verschillend, kan ik u zeggen.) En vooral ook: wáár schrijven ze over? Vooral over vrouwen, vermoedde ik – en dat bleek te kloppen. En kon ik dan uit die vijf bundels  misschien nog iets leren over de Russische vrouw? Eh, tja. Nou, eh … Nu weet ik even niet wat ik moet schrijven, want erg goed komt die Russische vrouw er niet vanaf. Mag ik daar dan vérgaande conclusies aan verbinden over vrouwen in Rusland? Eigenlijk niet, natuurlijk, want we hebben hier te maken met literaire personages. En we weten allemaal: types met een vlekje eisen in de literatuur vaker de hoofdrol op dan engelachtige heldinnetjes.

Maar toch …

Afgaand op wat ik lees (mijn eigen ervaringen zijn beperkt), zijn Russische vrouwen in een permanent gevecht verwikkeld – vooral met elkaar, wel te verstaan. Berekenend en vilein, bedacht op verraad en gestuurd door de overtuiging dat de aanval de beste verdediging is. En dat alles – in de verhalen althans - in een tombola van gemiste kansen in de liefde en verspeeld geluk. Ach man, helemaal niet typisch Russisch, hoor ik mijn lezeressen denken. Misschien, maar ik vermoed toch dat het vrouwelijk venijn in Rusland scherper is dan wat ik in mijn eigen taalgebied meen waar te nemen. Een aparte rol is daarbij nog weggelegd voor de Russische moeder, die zich vol overgave bemoeit met het geluk van haar dochter (en zoon), met vaak desastreuze gevolgen. In veel van de verhalen die ik las, speelt de Russisch man (komt die ooit los van zijn moeder?) trouwens ook niet echt een glansrol, maar daar gaat het hier niet over.

Anna Andronova steekt met haar Chiroergitsjeski den met kop en schouders boven de andere vier schrijfsters uit. Vier sterren, wat mij betreft. Beklemmend is het verhaal Solovej, waarin drie vroegere studiegenotes anderhalve dag doorbrengen op een datsja. Andronova laat de drie beurtelings aan het woord, wat een ‘Decamerone-effect’ oplevert. Voelbaar neemt de spanning toe, wanneer zich een onvermoede band tussen de drie aftekent: dezelfde man – inmiddels overleden - heeft in ieders leven een belangrijke rol gespeeld. Niet minder beklemmend is Na obotsjine, waarin een jong echtpaar met peuter een bezoek brengt aan de moeder van de man, een paar uur rijden buiten de stad. Het bezoek verloopt desastreus, schoondochter en kind zijn niet welkom, maar op de terugweg voelt zij zich toch de winnares.

Waar Andronova mooi afgeronde verhalen aflevert, hebben Margarita Prosjina, Rada Polistjsjoek en Lera Manovitsj moeite met de berperkingen die het korte verhaal hun oplegt. (Helemaal eerlijk is de vergelijking niet, Andronova’s verhalen zijn een stuk langer). Te vaak zijn het niet meer dan schetsen en blijf je als lezer achter met de vraag: ja, en nu? Vooral de bundel Fortoeneta van Prosjina heeft hieronder te lijden. Die telt ruim 400 pagina’s, maar de verhalen die echt indruk maken, zijn op de vingers van een hand te tellen. Bij haar zijn wel de messen van de vrouwen het scherpst geslepen – dat dan weer wel. Ook in Polisjtsjoeks Zjitejskije istorii is het aantal echt pakkende verhalen te gering.

Met Pervy i droegije rasskazy komt Manovitsj na Andronova op de tweede plaats, al blijft ze ergens tussen de twee en drie sterren steken. Ook bij haar stuiten we weer op veel vergeefse hoop, vruchteloos gezoek en verloren illusies, samen te vatten in deze zin uit een gesprekje tussen een hij en een zij die elkaar zestien jaar niet hebben gezien: “Soms denk ik, dat als we toen op de Krim een ander huisje hadden gehuurd, het nu allemaal heel anders zou zijn.” Manovitsj zou meer de lengte op mogen zoeken. Nóg een verhalenbundel van haar zal ik niet lezen, komt ze met een roman, dan schaf ik die zeker aan.

Onder aan mijn lijstje eindigt Tatjana Zamirovskaja met haar bundel Vorobinaja reka. Die heb ik na dertig pagina’s terzijde gelegd; ik kwam er niet doorheen. 

(Een Russische recensie van de bundel van Andronova vindt u hier.)

Laat alle hoop over Rusland onder Poetin varen. Navalny over de bloedzuigers die het land leegzuigen en kapotmaken.


Er is een Rusland een kaste van onaanraakbaren die het land beschouwen en bestieren als wingewest. Geweld wordt niet geschuwd, de banden met de misdaad zijn hecht. Zij combineren economische met politieke macht en zijn daardoor niet aan te pakken. Hoe ver de onaanraakbaren kunnen gaan in hun ongebreidelde, meedogenloze jacht op rijkdom, komt in weinig zo duidelijk naar voren als in onderstaande film van Aleksej Navalny. Kijk en huiver, en u verliest alle hoop waar het de toekomst van Poetins Rusland betreft:


De film circuleert al sinds begin deze maand op internet en is in Rusland al miljoenen keren bekeken. Ik plaats hem nu pas, omdat ik er vandaag  - techniek is niet mijn grootste vriend – pas achterkwam dat je Engelse titels kunt laten meelopen. Even onder in de balk op het ‘papiertje’ klikken…

Nu heeft elk nadeel zijn voordeel. Doordat ik de film nu pas plaats, hebben we inmiddels ook de reactie van procureur-generaal Joeri Tsjajka, wiens zonen in Navalny's film zo’n abjecte rol spelen – gedekt als zij zich weten door hun zeer hoge connecties. Het Kremlin was eerder tot weinig commentaar bereid. Het ging hier immers om de zonen van de proceur-generaal, zo zei premier Medvedev, niet om de procureur-generaal zelf. Dat die reactie onzinnig is, blijkt wel uit het feit dat Tsjajka zelf zich vervolgens toch genoodzaakt zag om met een verweer te komen. Om zich met dat verweer nog verder te defameren.

Want, mijn hemel, hoe fout kan je zijn. Geen woord wijdt Tsjajka aan de beschuldigen uit de film, de naakte feiten die worden opgelepeld en die voor iedereen met een beetje vernuft en doorzettingsvermogen te controleren zijn. Geen woord! Tsjajka heeft het, alinea’s lang, liever over de ‘duistere krachten’ achter Navalny’s film. Want dat Navalny zelf het geld zou hebben voor zo’n professioneel gemaakt werkstuk, dat gelooft u toch zeker zelf niet? Nee, het zijn de geheime diensten van het Westen die erachter zitten, samen met de Amerikaanse zakenman Bill Browder, die natuurlijk nog een appeltje te schillen heeft met Rusland (googelt u even op Browder en Magnitsky).  

Laat het Kremlin Tsjajka vallen? Gunt het Navalny die eer? En, belangrijker nog: wie gaan er dan mee in Tsjajka’s val? Wie beslist daarover? Wat weet Tsjajka over andere (zeer) hoog geplaatsten in zijn directe omgeving? Wie lijkt het veiliger om de procureur-generaal en zijn familie maar met rust te laten? 

Aanvulling: Nieuwe gegevens over de inkomsten van mevrouw Lopatkina, de 'ex'  van plaatsvervangend procureur-generaal Lopatkin vindt u hier. (Russisch).

Aleksej Navalny 

Aleksej Navalny

 

Lenin die andere standbeelden verjaagt – wie maakt er een computerspelletje van?

Catharina de Grote Lenin standbeeld Irbit

Hier moet een leuk computerspelletje van te maken zijn, geheel gebaseerd op historische feiten. Waarbij jij Lenin bent en je zo veel mogelijk sokkels en voetstukken moet veroveren. Elk ingenomen voetstuk levert punten op, afhankelijk van wie daar eerder stond. Haal je een lokale fabrieksdirecteur omver en neem je zijn plek in: 10 punten. Een generaal: 25 punten. Knikker je Alexander II van zijn sokkel: 50 punten! Maar kijk uit! Als Lenin kan je zo weer van je voetstuk getrokken worden, bommenleggers liggen op de loer en oude standbeelden kunnen hun plek weer komen opeisen. Spannend!

Gebaseerd op historische feiten, dat moet lukken, want ik kwam een mooi overzicht tegen van allemaal Lenins die het voetstuk van een ander hebben ingenomen. In Irbit bijvoorbeeld, in de provincie Sverdlovsk (zie foto boven). Catharina de Grote stond daar sinds 1883 sereen over de stad uit te kijken, tot zij in april 1917, 121 jaar na haar dood, omver werd geworpen. Het duurde nog een kleine tien jaar voordat een veel kleinere (in elk geval veel dunnere) Lenin haar plaats innam. Vreemd genoeg – wat bewoog de lokale autoriteiten? - werd Lenin in de jaren zestig gedemonteerd en het voetstuk verwijderd. In 2013 keerde Catharina weer terug, hetzelfde standbeeld zo te zien, maar wel op een nieuw voetstuk:

Irbit Catharina de Grote Lenin standbeeld


Een nieuw persoon (ook al is die van de statuur Lenin) op een oude sokkel plaatsen, draagt een zeker risico in zich. Dat de verhoudingen niet meer kloppen. Zoals hier, in Kostroma. Dat ziet er raar uit, om niet te zeggen idioot:   

Kostroma standbeeld Lenin Romanovs

Dat voetstuk werd er in 1913 neergezet en moest de basis worden voor een monument ter ere van het driehonderdjarig jubileum van de Romanovs. De Revolutie was eerder klaar dan het beeld en in 1928 mocht Lenin erop.   

In Rybinsk kloppen de verhoudingen beter. Alexander II maakte hier plaats voor achtereenvolgens een hamer en sikkel, een buste van Lenin, een standbeeld van Lenin (in 1934) en een nieuw standbeeld van Lenin (1957). Er wordt inmiddels gesproken over een terugkeer van Alexander. (Ik denk niet dat zo’n sokkeldans ook in dat spelletje van ons een optie wordt. Het moet een beetje overzichtelijk blijven.)

Rybinsk Alexander II standbeeld Lenin


In Samara (ook hier was het Alexander II die moest wijken) kloppen de verhoudingen ook wel zo’n beetje, maar in dit geval werden alle versieringen weggebikt:

Samara Leninstandbeeld Alexander II
Lenin voor het Finlandstation, 2009

Lenin voor het Finlandstation, 2009

Als Leninstandbeeld ben je leven natuurlijk nooit zeker. De politieke wind hoeft maar te draaien en je hebt een kabel om je nek of een bom aan je jas hangen. Zie wat er gebeurde er in 2009 met het standbeeld voor het Finlandstation in Sint-Petersburg:

In het overzichtje waar dit stukje op is gebaseerd, ontbreekt een aardig voorbeeld van een sokkelwisseling die ik er graag aan toevoeg. Lenin zelf was daar niet bij betrokken, maar wel zijn pantserwagen die ooit bij de ingang van het Marmerpaleis in Sint-Petersburg stond. Die heeft plaats moeten maken voor het mooiste standbeeld van de stad, dat van Alexander III, dat nooit voor die plek bedoeld was en waardoor ook daar de verhoudingen volledig zoek zijn. Hoe díe sokkeldans precies verliep, beschreef ik eerder hier.

standbeeld Alexander III Marmerpaleis Sint-Petersburg

Hierboven schreef ik over de 50 punten die je zou kunnen verdienen door Alexander II – of elke andere tsaar, wat mij betreft - van zijn voetstuk te verdrijven. Daar zit natuurlijk één standbeeld bij van de buitencategorie: Zoerab Tsereteli’s wangedrocht van Peter de Grote in Moskou. Weet je diens plaats in te nemen als Lenin, dan zeg ik: 500 punten. Minstens.  

Tsereteli Peter de Grote Moskou


(De site met het overzicht van door Lenin veroverde voetstukken, biedt nog meer fraais, waaronder: Moskouse Leninstandbeelden die er nooit zijn gekomen, de vijftien hoogste Leninstandbeelden en beelden van Lenin-in-gezelschap.)

Graditsj, oekraïne

Graditsj, oekraïne