Op de plek hierboven heb ik heel wat voetstappen liggen, maar nooit heb ik vermoed daar ooit een heuse achtbaan heeft gelegen – en niet zo’n kleintje ook. Er zijn verzachtende omstandigheden (de achtbaan is in 1941 afgebrand en nimmer herbouwd), maar toch. Zoiets behoor ik te weten. Zoals iemand die Amsterdam denkt te kennen, dient te weten welk groot gebouw er voor de oorlog stond op het Frederiksplein en dat ook is afgebrand.
De Russische benaming voor een achtbaan is Американские горки / Amerikaanse heuvels. De heuvels hierboven bevonden zich in wat nu het Aleksandrovski Park heet, naast de dierentuin. Een prachtige locatie, waarbij je met je wagentje bijna over het water van de Kronverskaja Potoka scheerde en uitkeek op de Peter-en-Pauls vesting, met iets verderop de Neva. Het was al de tweede achtbaan op die plek, de eerste, gebouwd door koopman Sergej Jelisejev, brandde in 1932 af. In mei 1934 werd de nieuwe in gebruik genomen.
Op deze foto is de ingang van het park te zien in de jaren dertig, toen het nog werd aangeduid als ‘park van het Gosnardom’. Dat Gosnardom (Staatsvolkshuis) staat hier links van de ingang, het herbergt tegenwoordig een muziektheater met de naam Мюзик Холл / Mjoezik Choll. Rechts van het puntdak zijn net de witte bogen te zien van de achtbaan. Hieronder diezelfde bogen, waarop staat – het eerste woord kan ik niet lezen (Мужество?) – dat de ideeën van Lenin-Stalin hebben gezorgd voor de creatieve bloei van alle volken:
In het Gosnardom en het park was van alles te doen, zoals te zien is op dit jaaroverzicht van 1935, afkomstig uit het archief van de toenmalige plaatsvervangend directeur Boris Gorbonosov. Het park trok in dat jaar 1.160.600 bezoekers. De meesten van hen gingen naar een ‘Muzikale komedie’ (Музкомедия), de achtbaan stond met 538.500 bezoekers op de tweede plaats. Rechtsonder staat het ‘massa-werk’ vermeld, waaronder seances simultaan schaken, “met deelname van de beste schaakmeesters (Botwinnik e.a.).”
Op16 oktober 1941 viel het doek voor de Amerikaanse heuvels. Bij een Duitse luchtaanval gingen ze in vlammen op. De heuvels leken misschien van steen, maar waren van hout. Op de ansichtkaart, gemaakt in de oorlog, is links de brand te zien vanaf de Beurs. De achtbaan werd niet herbouwd, het vrijgekomen terrein werd bij de dierentuin gevoegd.
Voor zover ik weet bestaan er geen bewegende beelden van de achtbaan in bedrijf. Die zijn er wel van de eerste achtbaan op die plek. Zie hieronder vanaf 7.30. Duidelijk komt daar de Petrus-en-Paulusvesting voorbij.
