Sint-Petersburg - de culturele hoofdstad. Actiegroep Vojna.

(Eerste publicatie: 15-10-2010)

Ik heb zitten aarzelen – echt waar – of ik deze foto’s uit Sint-Petersburg hier zou plaatsen of niet.

Ik doe het lekker toch.

Dat beeld van die brug die omhoog gaat… En die bruggen in Sint-Petersburg blijven ’s nachts echt een paar uur overeind staan, hoor.

Op de onderste foto probeert de brandweer alles eraf te spuiten, volgens mij niet helemaal met het gewenste resultaat.

Update, twee dagen later: We komen nog even terug op de tekening die deze week nachtelijk Sint-Petersburg opvrolijkte. De locatie van de brug over de Neva had ik wel herkend, maar de symboliek was me even ontgaan. Dom! De brug bevindt zich zo’n beetje recht tegenover het gebouw van de FSB…

De schildering op het wegdek is het werk van de kunstgroep Voijna (Oorlog) en bedoeld als protest tegen een voorstel om de geheime dienst meer bevoegdheden te geven. Eén van de leden van de groep heeft korte tijd vastgezeten.

Meer details over de actie – je moet maar op het idee komen – vindt u hier.

Een vriendelijke chauffeur in Sint-Petersburg

(Eerste publicatie: 15-6-2010)

Aanvankelijk stond onderstaand filmpje zonder enige aanwijzingen en zonder kadertje op het web. Ik heb wel tien keer zitten kijken en begreep niet wat er nou zo bijzonder aan was. Van de commentaren werd ik ook niet veel wijzer:

 

Het werd me pas duidelijk toen bij een van de commentaren een uitvergroot deel van het filmpje werd geplaatst:

Jammer, dat de eigenaar van het filmpje vervolgens de uitleg in een rood vakje erbij heeft gezet en ook nog dat kadertje heeft toegevoegd. Zo verraadt ‘ie meteen de clou. De versie zonder toevoegingen kon ik niet meer vinden. Nou ja, ik laat beide toch maar zien, want aardig blijft het.

Uit de commentaren:

- God, wat lief!
- Dit is Petersburg, mensen. [Inwoners van Petersburg hebben de naam wellevend te zijn]
- Ik moest bijna huilen
- Wat ontroerend =))) Gebeurt dit echt in ons land!!!- Met meer van zulke mensen wordt het leven simpeler.

Zulke commentaren leiden ook tot enige ergernis:

- Ik stel me zo voor, je filmt hoe iemand helpt bij het wisselen van een lekke band, doet er een huilerige muziekje onder en meteen krijgt de helft een aanval. Mensen, komen jullie nu echt zó weinig vriendelijkheid tegen, dat zo’n daad bij jullie zo’n golf aan emoties oproept?

Jaap ter Haar en Boris wezen me de weg naar Leningrad

(Eerste publicatie: 10-6-2010)

Ergens langs de weg in de regio Sint-Petersburg, een standbeeld van een vrachtwagen. Eigenlijk wilde ik er een ‘Raad de Plaat’ van maken, maar volgens mij is ‘ie te makkelijk. Het staat langs de weg in het dorp Doesjeva. Het beeld heet “Voor de helden van Ladoga” en is gewijd aan de chauffeurs die in de Tweede Wereldoorlog hun leven waagden door over het ijs van het Ladogameer mensen uit het belegerde Leningrad te evacueren en op de weg terug voedsel mee te nemen.

“In zijn droom reed Boris met zijn vader mee. ‘Naar links!’ mompelde hij in zijn slaap. ‘Vader, naar links, naar links…!’ Hij wilde die woorden uitschreeuwen, maar zijn keel zat dichtgesnoerd. In zijn droom zag hij het rustige en zo vertrouwde gezicht van zijn vader als in een film vóór zich. Vader keek door de bevroren voorruit naar het ijs, naar de sporen die de wagens vóór hem trokken door de sneeuw. Hij draaide echter zijn stuur niet naar links, maar naar rechts…

… Het gekraak van het ijs overstemde het geronk van de motor. Het voorwiel zakte log door de sneeuwlaag. De wagen stokte. Dáár ging het achterwiel. Dreunend klapte de laadbak vol kisten en zakken op het scheurende ijs. Donker water kleurde de sneeuw… Langzaam, tergend langzaam zonk nu ook vaders wagen tussen de schotsen in het ijskoude water van het Ladoga-meer. Dieper, steeds dieper…”

Met een schok werd Boris wakker. Opnieuw had hij gedroomd van het konvooi waarbij zijn vader het leven had verloren’.

Uit: Jaap ter Haar – Boris.

Door Ter Haar en Boris werd ik voor het eerst met mijn neus richting Rusland geduwd, richting Leningrad in het bijzonder. We hebben het over – pak ‘m beet – 1968. Elf jaar later kwam ik voor het eerst in de stad van Boris. Negen jaar geleden zette ik een tentje op aan de oever van het Ladogameer. Hartje zomer, maar ik zag de dreigende, ijskoude gaten in het ijs weer voor me.

(De foto van het standbeeld komt uit een mooi winters reisverslag van een autotochtje in de buurt van Sint-Petersburg.)

Gezellige vip-loges bij FC Zenit - er zijn nog plaatsen beschikbaar.

(Eerste publicatie: 8-6-2010)

U moet opschieten, wilt u nog een keertje in een gezellige sky-box van FC Zenit belanden. Voor de tweede helft van het Russische voetbalseizoen zijn nog plaatsen beschikbaar.

Wij zijn eigenlijk niet van de sky-boxen, op de gewone tribune is het veel leuker. Zeker als je bovenmatig geïnteresseerd bent in de meer kleurrijke onderdelen van de Russische taal. Maar deze skyboxen zijn van een kneuterigheid, zo aandoenlijk, dat we bijna zeggen: doet u ons er maar drie. De vip-loges (zo heten ze in het Russisch) passen helemaal bij het gezellige stadion, veilig onder massieve lichtmasten, op een eilandje in de Neva.

Maar een nieuw stadion is in aanbouw, het gaat allemaal weg en het komt nooit meer terug.

Kijk eens wat u kunt verwachten - en ondertussen mag u nog naar voetballen kijken ook!:

Het menu vermeldt onder meer:

Rucola met cherry tomaten en balzamcrème (samenstelling salade wisselt)
Forel en zalm, licht gezout (met saus van de chef)
Vleescompositie (met knoflooksaus)
Dessert (gebak van de patisserie van de Kotsjubej Club *) of fruitsalade)
Warm hoofdgerecht naar keuze (vlees- of visgerecht)
Mineraalwater
Thee, koffie
Alcoholisch presentje naar keuze (50 ml Tsarenwodka of 187 ml tafelwijn).

Inbegrepen (het staat er echt): het gebruik van hoogkwalitatief wegwerpbestek.

Een vip-loge kost voor de tweede helft van het seizoen 150.000 tot 200.000 roebel. Wie drie of meer plaatsen neemt, mag gratis parkeren op het eilandje. Voor meer info en reserveren belt u (812) 244-22-22.

*) Over de Kotsjubej Club: dat zo’n naam voor een eetgelegenheid in het Nederlands wat ongelukkig klinkt, kunnen ze ook niet helpen. Het lijkt me een prima restaurant. Hun site vindt u hier.

Zakendoen in Rusland? Krasnodar heeft het beste ondernemersklimaat.

(Eerste publicatie: 3-6-2010)

Krasnodar

Wilt u zaken gaan doen in Rusland? Dan krijgt u van mij advies. Helemaal gratis, want van zakendoen heb ik niet zoveel verstand.

U krijgt van mij een lijstje dat ik aantrof in de Russische versie van Forbes: de steden (buiten Moskou en Sint-Petersburg) met het beste zakenklimaat van Rusland. Bovenaan staat Krasnodar (net als in 2008 en 2009), op de voet gevolgd door Chabarovsk en Jekaterinburg.

Forbes heeft gekeken naar factoren als inkomsten en opleiding van de bevolking, misdaadniveau en het gemak waarmee je een firma kunt registreren. Het belang van die factoren verschilt natuurlijk per type firma. Een fabriek heeft baat bij lage lonen, een winkel in luxe goederen juist bij hoge. (Dat heb ik niet van mezelf, dat lees ik in Forbes). De basislijst van Forbes gaat uit van bedrijven op de consumentenmarkten. Bedrijven met een ander profiel kunnen bovenaan de lijst factoren aanklikken die voor hen belangrijk zijn. Dat levert dan een andere rangorde op.

Forbes heeft 103 steden beoordeeld met minimaal 150.000 inwoners. Naast Moskou en Sint-Petersburg is ook de Noord-Kaukasus niet meegenomen, want “het is objectief onmogelijk om in die regio het veiligheidsniveau te bepalen”. Aardig vind ik wat Forbes meeneemt bij de factor comfort van zakendoen: aantal hotels vanaf drie sterren, aantal reisuren vanaf Moskou, niveau van obsjtjepit (общепит). Openbare eetgelegenheden, zo zou je dat laatste kunnen vertalen. Dat daar nog geen moderner woord voor is… Ik krijg van общепит zware heimwee naar de USSR.

De eerste vijftien van de lijst van Forbes:

  1. Krasnodar
  2. Chabarovsk
  3. Jekaterinburg
  4. Tsjeljabinsk
  5. Novosibirsk
  6. Omsk
  7. Rostov-na-Donoe
  8. Samara
  9. Sotsji
  10. Karasnojarsk
  11. Soergoet
  12. Kaliningrad
  13. Jakoetsk
  14. Nizjnevartovsk
  15. Kazan

Hier nog maar even twee filmpjes over de 'winnaar' Krasnodar, in het zuidoosten van Europees Rusland. Het eerste is niet echt wervend, maar wel mooi, met die muziek van Springsteen. Voor het evenwicht doet ik het tweede erbij.

Premier Poetin spreekt met onderdaan Sjevtsjoek

(Eerste publicatie: 30-5-2010)

Premier Vladimir Poetin sprak dit weekeinde in Sint-Petersburg met de organisatoren van een liefdadigheidsconcert. Onder hen rockmuzikant Joeri Sjevtsjoek. Sjevtsjoek is bij jong en oud geliefd als auteur van vele klassiekers. Daarnaast is hij voor velen een voorbeeld van burgerzin, moed en fatsoen. Hieronder een deel van het gesprek:

Sjevtsjoek – Vladimir Vladimirovitsj, staat u mij toe? […]

Poetin – Neemt u me niet kwalijk, uw naam is?  *)

Sjevtsjoek – Joeri Sjevtsjoek – muzikant.

[…]

Sjevtsjoek – Ik wil eerst iedereen die hier gekomen is hartelijk bedanken, want voor u ziet u misschien de kiemen van een echte burgermaatschappij, waarover u spreekt en waarvan wij dromen.

Ik heb een paar vragen. De eerste – vrijheid. Zo’n woord. Vrijheid van pers, vrijheid van informatie. Want wat er nu in het land gebeurt. Het is een land van standen, duizend jaar oud. Er zijn vorsten en bojaren met zwaailichten, je hebt het schatplichtige volk. De kloof is enorm. Dat alles weet u. […] Er is één uitweg – dat iedereen gelijk is voor de wet: en de bojaren, en het schatplichtige volk. […] Zodat alles op een menswaardige wijze gebeurt, zodat het individu in het land vrij is, zichzelf respecteert. En dan kunnen we het patriottisme van de grond krijgen. Want patriottisme schep je niet met een poster. […]. Dat is een poging om patriottisme, een soort geweten in het land op te bouwen door middel van hymnes, marsen enzovoort. Dat hebben we al een keer meegemaakt. Alleen een burgermaatschappij en gelijkheid van iedereen voor de wet, absoluut van iedereen: en van u en van mij - dan kan er iets beginnen.

Maar daar is wel een vrij pers voor nodig, die is er nu niet. […] Wat we nu zien op de buis is niet eens een polemiek, dat zijn diezelfde marsen en hymnes.

[…] maakt een echt serieuze, oprechte, eerlijke liberalisatie, democratisering van het huidige land deel uit van uw plannen? Dat maatschappelijke organisaties niet de nek wordt omgedraaid, dat we ophouden bang te zijn voor de politie op straat? Waarom dient de politie de bazen en zijn eigen zak en niet het volk? […]

Poetin - In de eerste plaats wil ik zeggen, dat zonder een normale democratische ontwikkeling het land geen toekomst heeft. […] Alleen in een vrij land kan een mens zichzelf ontwikkelen, en daarmee ontwikkelt hij het land, de wetenschap, de industrie. Is dat er niet, dan is stagnatie het gevolg. […]

U zegt dat de politie alleen de bazen dient. Bij de politie zitten allerlei mensen. De politie is een doorsnee van onze maatschappij, dat is een deel van ons land en die komen niet van Mars. Je hebt daar ook mensen die met hart en ziel hun volk dienen. […] Iedereen zwart maken is onrechtvaardig.

Sjevtsjoek – Ik maak niet iedereen zwart!

Poetin – U maakt niet iedereen zwart, maar u zei dat de ‘smerissen’ de bazen dienen en niet het volk.

Sjevtsjoek – De meesten wel. […]

Sjevtsjoek – Vorig jaar heeft heel de stad gevochten voor het behoud van het architectonische centrum van Petersburg. Hoe ze ons eronder probeerden te krijgen, daar hebt u geen idee van, - dat was verschrikkelijk. Maar we streden voor de stad – u bent er geboren. […] Het volk wordt daar alleen maar woest van. Waarom gebeurt dat? U legt veel gewicht in de schaal, daar moet u …

Poetin – 76 kilogram.

Acteur O.Basilasjvili mengt zich in het gesprek: Over de bouw van die wolkenkrabber [de Gazpromtoren]. De meeste mensen die van Petersburg houden en haar geschiedenis kennen, zijn het erover eens dat je die niet op die plek mag bouwen. Er is een federale wet, een stedelijke wet, alle normen worden brutaalweg overtreden, en wij worden in ons gezicht uitgelachen. We hebben het gevoel dat de macht, of wie daar boven ook zit, wil zeggen: jongens, jullie kunnen het moeras in, wij doen wat we willen. […]. Ik geef maar een klein voorbeeld, er zijn er honderden van.

Sjevtsjoek – Miljoenen.

Poetin – Het is nu juist geen klein voorbeeld, maar een groot. […]. Hij is heel hoog. Natuurlijk, iedereen moet de wet eerbiedigen. […] Ik ga hier niet publiekelijk mijn mening uitspreken over die toren. Dat is een zaak van de stedelijke overheid. […] Ik ben het met u eens dat de overheid bij zulke besluiten een dialoog moet aangaan, moet luisteren naar de publieke opinie.

Sjevtsjoek – Mag ik een toost voorstellen? Ik zou willen, uit naam van onze kinderen… In wat voor land zullen zij leven – in een somber, gecorrumpeerd, totalitair, autoritair land, met één partij, met één hymne, met één gedachte…

Poetin – Er moet echt maar één hymne zijn.

Sjevtsjoek – Of in een helder, democratisch land, waar iedereen ook echt gelijk is voor de wet. Dat is alles, meer is er niet nodig. Maar dat is er helaas voorlopig nog niet. Ik zou heel graag willen, dat onze kinderen in zo’n land wonen. […].

Poetin – Ik sluit me volledig aan bij wat is gezegd. Dat moet altijd samen in één verpakking zitten – democratie en wettigheid [zakonnost]. Wettigheid is onmogelijk zonder democratie, maar democratie is ook onmogelijk zonder eerbiediging van de wetten. Volgens mij is dat een vanzelfsprekende waarheid.

Sjevtsjoek – Het land is onontwikkeld, niemand die dat weet.

Poetin – Heel velen weten dat.

Sjevtsjoek – Opvoeding is nodig. Daar houden wij ons ook mee bezig.

*) Dat Vladimir Poetin niet weet wie Joeri Sjevtsjoek is, is zeer onwaarschijnlijk. Het is veeleer een staaltje hooghartigheid van heb ik jou daar.

Mr.Trololo - Eduard Khil. De wonderlijke wegen van een oude hit uit de Sovjetunie.

(Eerste publicatie: 29-5-2010)

 

Eduard Khil (Эдуард Хиль) weet niet wat ‘m overkomt. In 2008 wordt bovenstaande tv-opname uit 1976 op het net gezet. Twee jaar later wordt het opgepikt in het buitenland en binnen een mum van tijd is het een rage.

Het nummer heet Я очень рад, ведь я наконец возвращаюсь домой. (Ik ben erg blij, want eindelijk ga ik terug naar huis). De tekst ging over een Amerikaanse cowboy die over de prairie naar zijn Mary rijdt. Vond de censuur geen goed idee. Uiteindelijk pakte dat prima uit, want mét tekst was het nummer nooit zo populair geworden.

Eduard Khil is op internet inmiddels beter bekend als Mr.Trololo. Op Facebook is een pagina aan hem gewijd. Je kan een oproep tekenen voor een buitenlandse tournee. En je kan een tekst schrijven voor het nummer. Khil – hij woont in Sint-Petersburg - vindt het allemaal prima. Hieronder nodigt hij zijn nieuwe fans uit om een tekst op te sturen. De beste regels worden samengevoegd en over enige tijd zal dan de nieuwe versie via internet gezamenlijk worden uitgevoerd. Op Facebook zijn de eerste inzendingen al te lezen en te zien.

 

Zoals dat gaat bij een internet-rage, verschijnen er tal van filmpjes. Een selectie vindt u hier. Hitler heeft uiteraard ook al gereageerd (benieuwd hoe lang dit filmpje nog te zien is, ik meende dat alle Untergang-variaties van youtube waren verwijderd):

 

Ik vind déze aardig, alleen een beetje kort:

Buitenlanders in een Sovjet-winkel - deel 2

(Eerste publicatie: 26-5-2010)

Gisteren schreef ik over bovenstaande tekening van Boris Jefimov, bijna meteen kom ik er op terug. Het is een karikatuur uit de jaren vijftig, die Westerse correspondenten in Moskou ‘ontmaskert’ als schrijvers van valse stukjes over de matig voorziene winkels in de USSR.

Ik had míjn stukje nog niet geschreven of ik kwam de volgende alinea tegen in Zjoeravli i karliki (Kraanvogels en dwergen) van Leonid Joezefovitsj. Een vrouw vertelt over een voorval uit haar jeugd:

“Als meisje woonde ik in de Degtjarnidwarsstraat, hartje centrum van Moskou. Ik wist dat de USSR het beste land van de wereld was, Moskou de beste stad van de USSR, en de Gorkistraat de beste straat van Moskou. De Degtjarnidwarsstraat kwam uit op de Gorkistraat. Ik dacht: wat ben ik gelukkig dat ik op zo’n plek woon! Je had daar een grote Levensmiddelenzaak op de hoek van de Tverskoj boulevard, ik zag daar een keer buitenlandse toeristen voor staan, ze wezen met hun vingers naar de etalage en lachten. In de etalage stonden enorme ronde blikken met haringen uitgestald. Verder niets, alleen die blikken. Ik was een jaar of tien, maar ik begreep meteen dat ze mij uitlachten, mijn geluk.”

Ik probeer me voor te stellen, wat zou dat tienjarige meisje gedacht hebben, als ze daarna de tekening van Boris Jefimov onder ogen had gekregen? Boosheid, verbittering, verwarring?

Zjoeravli i karliki kunt u trouwens ongelezen laten. Leonid Joezefovitsj kreeg er vorig jaar de literaire prijs Natsionalny Bestseller voor. ’t Zal wel, ik vind het zes keer niks. Al blijft bovenstaande alinea me voorlopig nog wel bij.

Buitenlanders in een Sovjet-winkel. Reacties op een tekening van Boris Jefimov uit 1953

(Eerste publicatie: 25-5-2010)

Buitenlanders in Moskou: “Er is hier zo’n ruime keus aan levensmiddelen, meneer de correspondent, en u levert ons alleen maar eenden [verzinsels]”.  

Een karikatuur uit de USSR van 1953 van de vermaarde tekenaar Boris Jefimov. Hij werd onlangs nog eens geplaatst door een van mijn mijn favoriete Russische bloggers Amalgin. Interessant om te zien wat er voor reacties op kwamen. Zelfs bij zo'n eenvoudige tekening wordt de blik van de waarnemer gekleurd door diens herkomst en omgeving. Ik durf er wat onder te verwedden dat niet één van míjn lezers op één van onderstaande reacties was gekomen:

- Boris Jefimov had toch wel talent. Kijk naar de vrouw links en je begrijpt meteen: een buitenlandse. Uit een vrij land. De Sovjet-mensen bij de toonbanken herken je zelfs aan hun silhouetten :)

- Op de tekening zijn eerlijk geen levensmiddelen te zien, maar je ziet wel een rij. Een dappere tekenaar.

- Hoezo dapper? Wist híj veel hoe een winkel eruitzag zonder volk dat elkaar verdringt bij de toonbank. En wat er nog meer in de etalage van de levensmiddelenafdeling kon staan behalve weegschalen en flessen.

- Brood is er niet, maar bij de levensmiddelen staan wel een soort flessen.

- Voegen we hier nog aan toe de informatie over zijn broer die voor de oorlog werd geëxecuteerd, en het beeld van huichelachtigheid en lafheid wordt nog duidelijker.

- Hij had helemaal geen keus.

- Je hebt altijd een keus. Maar wanneer wij afzien van ons recht om te kiezen, nemen ze ons ook alle andere rechten af.

- De donkere eenkleurige massa, die zich bij de levensmiddelen richting een soort flessen dringt maakt wel indruk. Glavlit (de censuur – EH) heeft zitten slapen.

-----

Boris Jefimovitsj Jefimov (1900-2008) maakte ruim 70.000 tekeningen. Vooral bekend zijn zijn tekeningen over de Tweede Wereldoorlog. Hij was aanwezig bij het proces van Nürnberg. Zijn werk, dat vooral werd gepubliceerd in de Izvestija, weerspiegelde steeds haarscherp de politieke lijn van dat moment.

Hier een Engelstalig artikel over Jefimov.

En hier een kleine aanvulling op bovenstaand stukje.