Henk van Stee bouwt met een 'Hollandse' jeugdopleiding aan de toekomst van FC Zenit

(Eerste publicatie: 11-9-10)

“Wij doen hier in Sint-Petersburg eigenlijk wat de Russische voetbalbond in heel het land zou moeten doen We geven de voetbalcultuur een impuls en proberen de jeugd te pakken”. Henk van Stee is Hoofd jeugdopleiding van FC Zenit. Ik ontmoet hem tijdens een wedstrijd van een van de jeugdelftallen naast het Petrovski stadion in het centrum van de stad en een paar dagen later in een verre buitenwijk op de voetbalschool zelf.

Zijn kantoor kijkt uit op wat een hopeloze bouwput lijkt in een moeras, maar Van Stee kan zijn enthousiasme nauwelijks onderdrukken: “Let maar op, volgend jaar speelt het tweede elftal hier zijn wedstrijden!”

FC Zenit, koploper in Rusland, heeft torenhoge ambities. De recente successen (titel en UEFA Cup onder de Dick Advocaat, de huidige bondscoach van Rusland) worden door sponsor Gazprom gezien als tussenstation. Zenit moet een stabiele Europese topclub worden. Een gedegen jeugdopleiding is dan een must. Van Stee, die vergelijkbaar werk deed bij het Oekraïense Sjachtar Donetsk, werd een jaar geleden aangetrokken om die opleiding gestalte te geven.

“Er was totaal geen aandacht voor kinderen onder dertien jaar. Dat was één van de grootste problemen. We hebben verspreid over de stad twintig satellietclubjes opgezet. Dat zijn geen verenigingen zoals in Nederland, maar er ligt kunstgras en alle kinderen uit de buurt kunnen er komen trainen. En twee keer per jaar hebben we hier op de Academy selectiedagen, daar is ook iedereen welkom.” Vandaag is er zelfs een jochie gekomen uit Petrozavodsk, 450 km verderop.

De selectiedagen vinden plaats in een enorme ‘opblaashal’. “Dat was zo’n beetje het enige wat er een jaar geleden was”, vertelt Van Stee buiten, als we naar de versgelegde kunstgrasvelden lopen. Een lang en hoog plankier behoedt je hier in voor- en najaar voor een moddertocht. Voor ons uit loopt een team in donkerblauwe trainingsjacks met Gazprom op de rug. “Kijk, die hebben nu allemaal dezelfde outfit, dat was vorig jaar heel anders”.

“Ik voel me hier als een vis in het water. Ik hou me met van alles bezig. De trainersstaf, de structuur van de opleiding, de aanleg van het complex. Hier moet een internaat komen”, wijst Van Stee op een paar plassen. “De tekeningen zijn al klaar”.

Op een van de velden speelt een jeugdteam van de Academy tegen een elftal met jongens die allemaal een jaar ouder en een kop groter zijn. Het mag niet té makkelijk gaan. Toch wordt de tegenstander simpel vastgezet op eigen helft en loopt Zenit uit naar een ruime voorsprong. De trainer tiert er af en toe flink op los, maar gevloekt wordt er niet, wat langs een Russisch voetbalveld zeer opmerkelijk is. “Dat heb ik meteen uitgebannen”, zegt Van Stee. Er hangt een bordje bij het veld dat ook de ouders tot kalmte maant.

Van Stee moet zichzelf ook af en toe inhouden: “Het gaat me soms te langzaam. Dat internaat, daar hadden ze allang mee kunnen beginnen. Dan moet ik uitkijken dat ik niet met m’n vuist op tafel sla. Je moet niet meteen teveel willen. Dan krijg je lastige vragen: waarom het allemaal zoveel moet kosten.”

Valeri Agafonov (1941-1984) - op de binnenplaats en onder de trap.

(Eerste publicatie: 6-9-10)

Wandelend door de Mochovaja straat, op zoek naar de school van Vladimir Nabokov en Osip Mandelstam, hoor ik uit een luidspreker een Russische romance. Even later passeer ik een gedenksteen met verse bloemen: hier woonde Valeri Agafonov.

De naam Agafonov ken ik niet, maar ik vermoed een verband tussen de verse bloemen en de romance die klinkt. En inderdaad, schuin tegenover de gedenksteen, op een verlopen binnenplaats, is een concert gaande ter nagedachtenis aan zanger/gitarist Agafonov die op 5 september 1984 op 43-jarige leeftijd overleed.

Eerbiedig luistert het publiek naar een volgend lied. Ook dat klinkt uit een luidspreker, terwijl het kleine podium, op een stoel en wat bloemen na, leeg is. Agofonov kijkt toe vanaf een foto, zijn geest – dat móet ik nu wel schrijven – waart rond tussen de afbladderende gebouwen. Jongeren zijn nagenoeg afwezig, men gedenkt hier zijn jeugd.

Terwijl het voortdurend op regenen staat, treden er vervolgens diverse zangers en zangeressen op, met repertoire dat ook Agafonov zong: romances en zigeunerliederen. De ene stem is aangenamer dan de andere, maar alles wordt door het publiek eensgezind in dank aanvaard.

Thuis laat ik de foto’s aan mijn gastvrouw zien. “Ah, Agafonov. Die zong altijd onder de trap van het Theaterinstituut op de Mochovaja straat, toen mijn moeder daar studeerde. Knappe jongen, sympathiek. Dronk alleen erg veel.”

Ik zoek wat verder en vind het verhaal van die trap terug. Over de drank wordt gezwegen, wel wordt zijn zwakke hart genoemd. Agafonov had geen muzikale opleiding, maar beschikte over een ongekende dosis talent en werklust. Hij trad op in Hotel Astoria (generaal De Gaulle was onder zijn publiek), had wat filmrollen en wist zich langzamerhand het officiële circuit binnen te werken, wat in de USSR niet eenvoudig was. Roem kwam pas in zijn laatste levensjaar, de verschijning van zijn eerste LP maakte hij niet meer mee. Zijn hart begaf het toen hij vanuit Petrodvorets voor een concert onderweg was naar Leningrad.

Ik vond wat filmpjes van het concert van vorig jaar, op dezelfde plek aan de Mochovaja. Ik kies niet voor optredende zangers, maar voor de afsluiting. Het geeft de sfeer goed weer. De presentratrice is dezelfde. Ze spreekt de hoop uit dat het concert ook in 2010 weer plaats zal vinden.

Haalt architect Van Egeraat wel de eindstreep in Sint-Petersburg?

(Eerste publicatie: 2-9-2010)

Wordt Erick van Egeraat de eerste buitenlandse architect sinds tientallen jaren die in het centrum van Sint-Petersburg met een nieuw gebouw de eindstreep haalt? Het zou kunnen. Zijn ontwerp voor een appartementencomplex aan de Mojka 102 is goedgekeurd door de Stadsbouwraad. Het moet er zo uit gaan zien:

De locatie mag er wezen: tussen het Mariinski theater en het eilandje Novaja Gollandija. Ooit stond hier de Litovski burcht, die dienst deed als kazerne en gevangenis. Die ging in 1917 tegen de vlakte. In de jaren zestig werd het gat opgevuld met een Sovjet-puist waar een kleuterschool in kwam.

De huidige eigenaar is Graffiti Hostel, een budgethotel met 156 bedden (2-, 4-, 8- en 12-persoonskamers). Dat heeft met een Mondriaan motiefje geprobeerd om nog iets van het gebouw te maken en het moet gezegd: in het najaarszonnetje oogt het niet onvriendelijk:

Ik vraag het meisje achter de balie of ze weet dat haar werkplek gesloopt gaat worden. “Ik heb zoiets gehoord, maar volgens mij is het nog niet definitief”. Vindt ze het gebouw mooi? “Je raakt eraan gewend. Ontslag? Graffiti is een grote organisatie, ik kan wel ergens anders terecht.”

Het zit buitenlandse architecten in Sint-Petersburg niet mee. Als hun project al wordt uitverkoren, haken investeerders af, veranderen opdrachtgevers van mening, is het opeens crisis of steekt een storm van protest op tegen hun gebouw. Zelfs het nieuwe stadion van FC Zenit (architect: Kisho Kurokawa), op een vrij neutrale locatie, dreigt verstrikt te raken in nieuwe eisen over het aantal zitplaatsen en de veiligheid. Enige twijfel over de appartementen van Van Egeraat is dan ook op z’n plaats. Zelf noemt hij op zijn site 2011 als jaar van voltooiing, in de Russische pers wordt 2013 genoemd – dan denk je toch: daar begint het gedonder al.

Zonder tegenstanders is het gebouw niet. Te onrustig, te luchtig, te wit (witte gebouwen zijn er in het centrum niet), niet in harmonie met de omgeving… Van Egeraat stelt dat zijn ontwerp door een “taktisch spel” juist wel harmonieert met de omgeving. “Het wordt een familielid van de bestaande bebouwing, misschien een beetje afwijkend, het trekt inderdaad de aandacht”. Een tegenstander formuleert dat iets anders: “Het nieuwe gebouw is te actief, het trekt de deken naar zich toe”.

Als het gebouw er komt, wordt het uitzicht in elk geval prachtig. Op de bovenste verdieping komen twee luxe penthouses, “visueel verbonden” (Van Egeraat) met de Izaak kathedraal:

Via Managuay naar componist Andrej Petrov

(Eerste publicatie: 31-8-2010)

Vandaag was er tijd om even langst te gaan bij het Cultureel Centrum van Managuay aan de Severnyi Prospekt in Sint-Petersburg. Om daar de groeten over te brengen van Roger Abrahams, die zich al jaren inzet voor betere betrekkingen tussen Rusland en Managuay. Helaas bleek het centrum gesloten. Door de scheefhangende luxaflex zag ik een Intourist-poster van de hoofdstad Mataquintos en op een leeg bureau een verlaten telraam.

Hier de vlag van het bij ons niet zo bekende Zuid-Amerikaanse land:

Jeetje zeg, de Severnyi Prospekt… Een enorm eind weg, taxi’s wilden er nooit naar toe. Ik kwam er rond 1980 regelmatig op bezoek bij mijn goede vriendin Tanja, collega-reisleider. Haar mama, vertelde de familie steeds, was de eerste trommelaarster van de Leningradse pioniertjes. Dan keek mama me streng aan, alsof ze vermoedde dat ik het niet geloofde.

De dag bleek gelukkig niet helemaal verloren, want vlakbij huis viel mijn oog op deze poster en mijn hart maakte een sprongetje:

Een aankondiging van een jubileumconcert in de open lucht ter ere van componist Andrej Petrov, overmorgen. Zijn naam zegt u misschien niks, maar als de zon meewerkt, is mijn donderdag goed.

Petrov (1930-2006) is (bij mij althans) vooral bekend door zijn filmmuziek. Dit is een van zijn bekendste melodieën, uit de film Beregis avtomobil (1966):

En deze muziek komt uit Osennii Marafon (1979), die moest je gezien hebben (met excuus voor de kitscherige beelden - die komen niet uit de film.):

Jubileumconcert Andrej Petrov, 2 september 15.00 uur, Kamennostrovski Prospekt 30.

Een wandeling door Narvskaja Zastava. Engels ondertiteld.

(Eerste publicatie: 31-8-2010)

Sint-Petersburg, een stralende maandagmorgen. In plaats van door de stad te struinen, zit ik thuis (17-aja Linija) op de computer naar een filmpje te kijken… Over Sint-Petersburg, dat dan weer wel. Ik krijg er geen genoeg van.

Een groepje jongelui, artistiek en filosofisch ingesteld, maakt een wandeling door Narvskaja Zastava, een modelwijk voor arbeiders uit de jaren twintig-dertig van de vorige eeuw. Naar de maatstaven van toen was het daar goed wonen. Al pratend zingen de jongelui zich los van hun omgeving, terwijl ze ondertussen wel voortdurend commentaar leveren op die omgeving en er ook door geïnspireerd worden. De wijk heeft duidelijk betere tijden gekend, maar als voedingsbodem voor het zwevende clubje wandelaars voldoet ze perfect. Engels ondertiteld.

Eén citaat: “There are a wide range of people who have long proclaimed that one of the major achievements is to refuse to make art. It’s a local thing, a part of St.Petersburg’s system”. En dan vragen ze aan een vrouw die uit het raam hangt hoe het leven in de wijk is. De ratten zijn een probleem, vertelt ze. Waarna de jongelui hun wandeling en gesprek vervolgen.

Beklemmend wordt het vanaf 34.25. In een café kijken de jongelui bijna verstijfd naar een toespraak van Poetin op tv. Een boze boodschapper uit een kwade wereld. De ontzetting is bijna voelbaar. Dan gaan ze verder en zingen zich weer los.

Een gratis opera van Tsjajkovski aan de Finse Golf

(Eerste publicatie: 30-8-2010)

Mijn eerste dag ik Sint-Petersburg kreeg nog een onverwacht slot: een gratis opera van Tsjajkovski in de open avondlucht aan de Finse Golf. Op het toneel, tegen de achtergrond van een paar enorme cruiseschepen, stonden het Groot Symfonie Orkest van Sint-Petersburg en het koor van het Mariinski, onder leiding van Pavel Boebelnikov. Ze brachten voor ons Iolanta.

Ik ben geen operakenner, het redelijk talrijke publiek oogde zeer tevreden. Ik had wel een beetje te doen met de solisten. Ze zongen met flinke wind tegen, keken over het publiek heen uit op een wanstaltig hotel en kregen van dat hotel hun eigen geluid ongeveer een seconde later retour.

Ik kende de omgeving redelijk. Ik verbleef weleens in het hotel (voorheen Pribaltiiskaja, nu Park Inn geheten) en iets verderop zat ik een paar zomerse weken in een studentenflat. Een prachtige locatie, aan het water, maar morsig. Sovjetflats (onverwoestbare bouwvallen), afgewisseld met stevige nieuwbouw en onbestemde horeca. En daartussen zong het Mariinski koor over Iolanta. Het geluid was prima, het volume dik in orde. Aan de randen van het publiek was een huilend kind of een telefoon geen enkel probleem. Het maakte de sfeer extra ontspannen. En tweehonderd meter verderop, leunend in de zon tegen de muur van het hotel, kon je nog heel plezierig meegenieten.

Blauwe dekens, rode dekens en de Zomertuin van Achmatova

(Eerste publicatie: 28-08-2010)

Ik had een mooi beginakkoord van mijn verblijf in Sint-Petersburg in gedachten en dat werd het ook: een rondvaart “Langs de gedichten van Achmatova”. De rondvaart kreeg alleen een wat andere toonsoort dan gedacht.

Gedichten luisteren vind ik al vrij lastig. In een vreemde taal is dat nog lastiger en in dit geval zat de motor van de rondvaartboot me ook nog behoorlijk in de weg. Maar ik was kennelijk de enige die daarmee zat. Er werden blauwe dekens uitgedeeld (het was een graad of negentien en er stond een aardig briesje) en de stemming aan boord was genoeglijk.

Al snel kwamen we langs de Zomertuin. Nu zou vast mijn favoriete gedicht van Achmatova klinken: Zomertuin. Maar nee, er klonk iets anders, al weet ik niet precies wat, vanwege die motor. Ik liet de gedichten verder maar en genoot van wat ik zoal tegenkwam. Twee bruidsparen:

Twee kunstenaars (toen onze boot voorbij was, trokken ze de even benen op vanwege de golven):

Het Kempinski Hotel (hier woonde Dick Advocaat toen hij Zenit naar de landstitel en de UEFA Cup voerde):

En zij hadden rode dekens gekregen!

En toen klonk opeens toch nog het prachtige Zomertuin:

ЛЕТНИЙ САД

Я к розам хочу, в тот единственный сад,
Где лучшая в мире стоит из оград,
Где статуи помнят меня молодой,
А я их под невскою помню водой.

В душистой тиши между царственных лип
Мне мачт корабельных мерещится скрип.
И лебедь, как прежде, плывет сквозь века,
Любуясь красой своего двойника.
И замертво спят сотни тысяч шагов
Врагов и друзей, друзей и врагов.
А шествию теней не видно конца
От вазы гранитной до двери дворца.
Там шепчутся белые ночи мои
О чьей-то высокой и тайной любви.
И все перламутром и яшмой горит,
Но света источник таинственно скрыт.

1959

Bono en Sjevtsjoek

(Eerste publicatie: 26-8-10)

Ik ben niet zo’n wilde concertganger meer. Santana, The Who (mét Keith Moon), The Rolling Stones, Led Zeppelin, Rory Gallagher, Joe Jackson, JJ Cale en The Boomtown Rats… Ik ging er voor naar Rotterdam, Den Haag, Utrecht. Vaak viel het een beetje tegen (Gallagher en Jackson uitgezonderd), maar je had zo veel voor je kaartje betaald, dat gaf je liever niet toe.

Tegenwoordig heb ik niet meer zo’n behoefte aan suizende oren, maar hier had ik toch wel heel graag bij willen zijn: Joeri Sjevtsjoek en Bono gisteren in Moskou.






Terzijde: vanaf zaterdag zit ik enkele weken in Sint-Petersburg. Mijn weblog krijgt gedurende die tijd een iets ander karakter. Ik ga debuteren als stadsverslaggever. Noteren wat ik zoal tegenkom. In opdracht van mijzelf, hoofdredacteur (en enig aandeelhouder) van dit blog.

Russische les: een nieuwe methode, voor beginners én gevorderden.

(Eerste publicatie: 20-8-1010)

Docenten (en studenten) Russisch, opgelet. Ik bied u gratis een nieuwe, revolutionaire lesmethode aan. Een uniek methode, mag ik wel zeggen. De lessen zijn tegelijkertijd geschikt voor de echte beginner (van leesplankniveau) én voor de zeer vergevorderde (de leerling die op de voetbaltribune verbaal zijn mannetje staat).

Het werkt zo: u neemt een native speaker en een elektronisch leesplankje dat kapot is. De native speaker gaat met het plankje aan de slag en moet daarbij luid en duidelijk commentaar geven. De beginneling luistert en kijkt aandachtig mee. Welke letter wordt hier uitgesproken? En welk woord? En wat staat er dan op het plaatje? Ook de vergevorderde luistert aandachtig mee. De letters en de plaatjes kent hij al, hij kan zich concentreren op het commentaar van de native speaker.

Hier een instructiefilmpje:

 

Ik mag mijzelf als vergevorderd omschrijven en voor mij was het een leerzaam filmpje. Deze methode is effectief! Voor de beginner gaat het misschien iets te snel, maar dan moet hij het filmpje een paar keer herhalen. Dan zullen op zijn minst de woorden pravilno en nepravilno blijven hangen: goed en niet goed. Misschien blijft ook het woord bljad hangen. Aan de vergevorderde – of aan de docent(e) - kan hij dan vragen wat dát betekent.