Geen schaatsbaan op het Paleisplein en stem voor een nieuwe kleur van de Hermitage

in ,

(Eerste publicatie:  11-9-2009)

Ik ben altijd al een fan geweest van Michail Piotrovski, de directeur van de Hermitage in Sint-Petersburg (het gebouw rechts op de foto). Als je jaarlijks een feestdag houdt ter ere van de katten in je gebouw en daarbij ook nog met toewijding en een glimlach een toespraak houdt, dan heb je het hart op de goede plek. (Over de jaarlijkse kattendag in de Hermitage schreef ik hier).

Mijn achting voor Piotrovski is alleen maar toegenomen, nu hij voorkomen heeft dat het grootse Paleisplein voor de Hermitage deze winter opnieuw wordt bezoedeld door een ijsbaan. “Vorig jaar heb ik dat niet willen verhinderen, omdat er toen verkiezingen waren. Als je dan hard gaat roepen, wordt het politiek. Strijd om architectuur mag geen politiek worden”, aldus de directeur tegen radiostation Echo Moskvy. Om daar de volgende gouden zin aan toe te voegen: “Het Paleisplein is een monument voor de overwinning in de oorlog van 1812, het is een geheiligd plein, dat leeg moet zijn en weids – daarin zit zijn functie.” Vergelijk de lege foto boven en de volle hieronder (met schaatsbaan) en u ziet hoe wáár Piotrovski’s woorden zijn.

Iets anders: Piotrovski is al een tijdje de meningen aan het peilen over de kleur van de Hermitage. Is het een idee om het gebouw weer roze te verven, zoals bij de oplevering in 1762? De voor- en tegenstanders houden elkaar zo’n beetje in evenwicht, een beslissing hierover zal nog wel even op zich laten wachten. Het gebouw is door de jaren heen twaalf keer van kleur veranderd. Het is geel, blauw, groen en zelfs rood geweest. Zelf ben ik opgegroeid (nou ja) met de huidige kleur, aangebracht na de oorlog, en ik zou zeggen: niks aan veranderen.

U kunt op deze site stemmen op uw favoriete kleur. Piotrovski heeft met die verkiezing niets te maken, maar leuk is het wel. Kies uit de achttien kleuren en u ziet de Hermitage van kleur verschieten. Ja, oranje ís een optie.

Russische dorpen presenteren zich op het wereldwijde web

in , ,

(Eerste publicatie: 8-9-2009)

Een nog bescheiden, maar groeiend fenomeen, waar ik op stuitte dankzij de Russischtalige site van de BBC: dorpen op het Russische platteland met een eigen website. Al blijft internet voor velen in de provincie – vooral voorbij de Oeral – ontoegankelijk, de groei van het Russische web komt op dit moment vooral voor rekening van de gloebinka (= alles wat ver van de grote stad ligt).

We moeten ons nog niet te veel voorstellen bij de virtuele snelweg naar en door het platteland. Veel Russische dorpen zijn op sterven na dood. Toch benut menigeen het wereldwijde web om zijn dorp te presenteren. Met een mengeling van trots en hoop op extra inkomsten worden bezoekers gelokt. Via de sites wordt ook gecommuniceerd met andere dorpen, ze zijn een ontmoetingsplaats voor streekhistorici.

Een mooi voorbeeld is Ivanovo (foto boven), op 50 kilometer van Sint-Petersburg. Op de site valt te lezen dat het dorp veertig huizen telt, “de meeste inwoners overwinteren er ook”. In menig Russisch dorp is dat laatste al niet meer het geval, die worden alleen in de zomer bewoond door tijdelijk volk uit de stad. Ivanovo ligt op de aanvliegroute van het vliegveld van Petersburg, wat als voordeel heeft dat je niet kan verdwalen. “Je volgt het vliegtuig en dan kom je altijd uit op de weg Kirsino-Ivanovo-Leze.” De dichtstbijzijnde winkel is zeven kilometer verderop, twee keer per week komt er een winkel-op-wielen langs.

Aardig is ook het dorp Kobona, bij het Ladoga meer. Het lag in de Tweede Wereldoorlog op de weg uit het omsingelde Leningrad. Meer dan een miljoen mensen werden via deze route de stad uit geholpen. Net als de andere dorpen wijst Kobona op zijn site op de mooie natuur, met als grootste troef in dit geval de viswateren.

De BBC noemt ook nog het dorpje Mazolovo bij Ivanovo, ten noord-oosten van Moskou. Op de site staat een prijslijst voor diverse toeristische bezigheden als paardrijden (met en zonder instructeur), sleetje rijden en een masterclass Eten koken in een Russische oven. De routebeschrijving laat goed zien hoe groot de rol van de seizoenen in de gloebinka kan zijn. Een bevroren rivier levert flinke tijdwinst op, in het voorjaar is Ivanovo te voet niet te bereiken.

Onder het kopje “gebeurtenissen” staat sinds november 2005 niets meer vermeld. Wat in een dorpje als Mazolovo niet hoeft te verbazen. Maar mocht u die kant op willen, dan zou ik toch eerst even bellen: 8 915 833 40 84.

Zenit-aanvaller Bystrov, Gollem en een speelgoedvarken

in , ,

Eerste publicatie: 6-9-2009)

Wat hebben bovenstaand speelgoedvarkentje en onderstaande beeltenis van Gollem uit Lord of the Rings met elkaar gemeen? Beide zijn afkomstig van Zenit-supporters en gericht aan het adres van rechtsbuiten Vladimir Bystrov.

Bystrov verruilde in 2005 FC Zenit voor Spartak Moskou en promoveerde zichzelf daarmee in één klap tot meest gehate figuur in Sint-Petersburg en omstreken. De supporters lieten met het Gollem-spandoek weten wat ze van hem dachten. Tussen zijn vingers houdt Bystrov/Gollem in plaats van de ring het Spartak-logo. “Was hij wel een mens?”, staat er onder.

Eind vorige maand verruilde Bystrov Spartak weer voor FC Zenit …

Tja, wat moet je dan, als Zenit-supporter. De eerste wedstrijd van de teruggekeerde ‘verrader’ was uit tegen Chimki. De meegereisde supporters lieten weten dat hij niet welkom was. “Goals van Bystrov tellen niet!”, was nog het vriendelijkste spandoek. “Bystrov – varken!” werd er gescandeerd, een verwijzing naar de bijnaam van Spartak: Vlees. Waarmee meteen ook de achtergrond van het speelgoedvarkentje is uitgelegd.

En toen moest Bystrov nog naar Sint-Petersburg voor de wedstrijd van het Russisch elftal tegen Liechtenstein ... “Bystrov aangevallen door Zenit-supporters”, meldden Westerse media. Nou, dat viel wel mee, maar vriendelijk was de begroeting op het station van Petersburg allerminst:


Met spanning wachtte ik de wedstrijd van gisteren af. Wat zou er op de tribunes gebeuren, zodra Bystrov in het shirtje van Rusland de bal kreeg? Er gebeurde helemaal niets! Wat natuurlijk alleen maar is toe te juichen, maar een anti-climax was het wel. Nou ja, de eerste thuiswedstrijd van Bystrov in het Zenit-shirt komt er nog aan, op 13 september tegen Rostov.

Het mooiste uitzichtpunt van Moskou

in ,

Eerste publicatie: 4-9-2009)

Op de foto: de Mussenheuvels in Moskou. In de verte, aan het eind van het asfalt, het bekendste uitzichtpunt van de stad. Ik durf er wat onder te verwedden dat negen van de tien mensen die daar staan te kijken, geen idee hebben dat er achter hen een nog veel mooier uitzichtpunt is: het Museum van Aardwetenschappen, bovenin het gebouw van de MGU, de Universiteit van Moskou.

Het museum telt zeven verdiepingen:

Vrij toegang tot het museum heb je alleen met een studentenkaart. Overige bezoekers kunnen zich aanmelden voor een excursie op werkdagen (939-28-76, 09.00 – 12.00 uur). Meer info op de site van het museum (Russisch). Meer foto’s op de site van Sergey Dolya.

Op die site trof ik een paar dagen geleden onder bovenstaande foto’s een intrigerende reactie aan. Op de plek in het gras, waar op een bepaalde dag in juli, exact op een bepaald tijdstip, het topje van de schaduw van de MGU-toren valt, ligt een hond begraven. Nou kan ik alleen die reactie niet meer vinden, en hoe laat het nu precies was en op welke dag, weet ik niet meer. En ik ga daar op dat grasveld natuurlijk niet zo maar een beetje op goed geluk staan graven.

Sjoechov, Sjoechov, Sjoechov ...

in

(Eerste publicatie: 2 september 2009)

Een week geleden schreef ik over een boeiend fenomeen: je ontdekt een beroemdheid waar je nog nooit van had gehoord, en opeens kom je zijn naam overal tegen.

Mij overkomt dat met ingenieur Vladimir Sjoechov. Trouwe lezers van dit weblog zeggen nu meteen: natuurlijk, Sjoechov, van de Sjoechov-toren!

Zit ik rustig te lezen in de tuin (Vjatseslav Petsoech: Dorpsdagboeken) en ja hoor, daar is ‘ie weer. Petsoech schrijft: “Wat is meer des volks: ‘Po ulitsam khodila / bolsjaja krodkodila’ of Aleksandr Blok, onze iconenkunst of zwanen op wasdoek, een toren van Sjoechov of een schuur …?

Sjoechov, Sjoechov, Sjoechov … Ik heb nog niet van hem gedroomd, maar lang kan dat niet meer duren.

De terugkeer van Stalin in de metro van Moskou

in , ,

(Eerste publicatie: 31-8-2009) 

Het moeten er in de metro van Leningrad en Moskou ooit tientallen zijn geweest: beeltenissen van Stalin en vermeldingen van zijn naam. Onder de grond in Leningrad/Sint-Petersburg kom je zijn afbeelding nu nog maar op één plek tegen: op station Plosjtsjad Vosstanija. Het is wel even zoeken, het lijkt alsof ze bij de destalinisatie onder Chroesjtjsov over het hoofd is gezien en dat ze daarna hebben gedacht: ach, laat ook eigenlijk maar. Afdalen met de roltrap, in de hal beneden de tweede pilaar links … et voilà!

In de Moskouse metro is Stalin sinds afgelopen week weer wat nadrukkelijker aanwezig. De hal boven de grond van het station Koerskaja-Koltsevaja is gerestaureerd en ziet er weer bijna net zo uit als bij de opening op 1 januari 1950. En toen kon je niet om Stalin heen.

Het is niet goed te zien, maar de vergulde letters in het midden op de pilaren vormen een regel uit het volkslied van de USSR: “Stalin heeft ons grootgebracht – ons geïnspireerd tot trouw aan het volk, tot arbeid en heldendaden”.

Opvallend trouwens, en ook wel beklemmend, dat de auteur van de tekst van het volkslied, Sergej Michalkov, zo’n beetje overleed op het moment dat de vestibule met zijn tekstregel weer werd geopend. Nou goed, er zaten twee dagen tussen, maar bij iemand die 96 jaar is geworden kijken we niet op een dagje.

De reacties op het ondergrondse ‘eerherstel’ van de Grote Leider lopen – voorspelbaar – uiteen van “schandalig”, tot ”we mogen niet vergeten wat hij voor ons land heeft gedaan”. Een schrale troost voor de tegenstanders: het had erger gekund. Het standbeeld van Stalin, in 1961 uit het station verwijderd, is niet teruggezet. Zou het nog ergens bewaard worden?

Het lijk in de kast van Vladimir Poetin - 2. Waar is Marina Salye?

in ,

(Eerste publicatie:e: 29-8-2009)

Verder met de vraag: wat is er geworden van Marina Salye? Begin jaren negentig leidde zij een onderzoek naar malversaties, dat bepaald ongunstig uitviel voor ene Vladimir Poetin. Die was toen – een kleine tien jaar voordat de wereld hem leerde kennen als president – voorzitter van het comité voor buitenlandse betrekkingen van Sint-Petersburg. Ik schreef er eergisteren over.

Marina Salye heeft zich, kort nadat Poetin tot president was gekozen, teruggetrokken uit het openbare en politieke leven. Toevallig? Vrijwillig? Dat is lastig te zeggen, in een land waar de politieke structuren veel weg hebben van een Byzantijns doolhof achter drie meter dikke muren. En waar geruchten vaak meer gewicht in de schaal leggen dan een artikel in de krant.

In de aanloop naar de presidentsverkiezingen van 2000 voerde Salye campagne tegen Poetin. Een van haar wapens was het onderzoeksresultaat uit 1992, waar overigens nooit iets mee was gedaan. Begin 2001 – Poetin was inmiddels president - verhuisde Salye naar een dorp buiten Sint-Petersburg, waar ze elk contact met de pers mijdt. Haar plotse verhuizing zou ‘op advies’ van Poetin zelf zijn geweest. Hij zou haar hebben gebeld of een telegram hebben gestuurd, waarna het Salye raadzamer leek om maar te vertrekken.

Waar of niet waar, Salye verdween uit beeld. Ze dook nog wel op bij een herdenkingsbijeenkomst voor de in 2007 overleden Boris Jeltsin, maar verder openbare optredens ben ik niet tegengekomen. Merkwaardig, voor iemand die, getuige oude interviews, niet op haar mondje was gevallen.

En tenslotte: ene Viktor Zoebkov was ooit onder Poetin vice-voorzitter van bovengenoemd comité voor buitenlandse betrekkingen in Sint-Petersburg. In 2007 werd hij benoemd tot minister-president.

Update: Marina Salye is op  21 maart 2012 overledden.

Het lijk in de kast van Vladimir Poetin - in 1992 werd in Sint-Petersburg zijn ontslag geëist.

in ,

(Eerste publicatie: 27-8-2009)

Een van mijn favoriete Russische bloggers is Andrej Malgin, oud-medewerker van onder meer de Literatoernaja Gazeta en ooit lid van de Moskouse stadsdoema. Onder de titel Aantekeningen van een misantroop schrijft hij onder meer over de Sovjet-geschiedenis en over muzikale nostalgie.

Eerder deze week kwam hij met onderstaand artikeltje uit de Megapolis-Ekspress van 8 april 1992, pagina 15:

Hier mijn vertaling. (Ik weet niet wat redkozemelnykh betekent, maar dat is voor het verhaal niet belangrijk). Met Piter wordt Sint-Petersburg bedoeld:

KOLONEL BRENGT PITER TOT BEDELSTAF

Het zoveelste schandaal in Petersburg: een commissie van gedeputeerden, geleid door Marina Salye, heeft het ontslag geëist van de voorzitter van het comité voor buitenlandse betrekkingen van het stadbestuur, Vladimir Poetin.

De voormalig kolonel van de KGB verstrekte, zonder volmacht van de overheid, exportlicenties voor barterdeals met olie, hout, non-ferro en [redkozemelnych] metalen aan dubieuze en obscure firma’s, die vaak aan de vooravond waren opgericht. Daarnaast werden de licenties in de meeste gevallen van tevoren verstrekt – voordat de contracten met de buitenlandse partners waren afgesloten en zonder dat documenten over de aanwezigheid van de goederen waren overlegd. En er werden dumpprijzen gerekend – tweeduizend keer lager dan de bestaande.

De douane liet de goederen echter niet door. De commissie overhandigt het onderzoeksmateriaal aan het Openbaar Ministerie en aan het Russische departement voor personeel, zodat Poetin zich mogelijk zal moeten verantwoorden tegenover de organisatie waar hij ooit kind aan huis was, voor het feit dat de stad door hem 122 miljoen dollar armer is geworden.

Natalija SJOELJAKOVSKAJA.

Blogger Andrej Malgin vraagt of iemand weet hoe het Marina Salye is vergaan, die het onderzoek tegen Poetin leidde. (Hoe het Poetin is vergaan, is bekend). De antwoorden van zijn lezers geef ik hier binnenkort door, mogelijk met de resultaten van een klein eigen onderzoekje.

Trouwens, toen ik voor de zekerheid het woord polkovnik/kolonel opzocht in het woordenboek (ik ben niet zo thuis in rangen en standen), zag ik dat polkovnik nog een tweede betekenis heeft: syfilislijder. Dat wist ik niet.

Een cadeau van juwelier Fabergé voor ingenieur Sjoechov

in

(Eerste publicatie: 25-8-2009)

Je ontdekt een beroemdheid waar je nog nooit van had gehoord, en opeens kom je zijn naam overal tegen. Mij overkwam (en overkomt) dat met Vladimir Sjoechov, de wereldberoemde ingenieur die her en der in Rusland zijn sporen naliet. Ik schreef eerder hier over zijn hyperboloïde torens en het monument dat voor hem werd opgericht.

Pas nog kwam ik deze foto tegen van het Moskouse Kiev station. Het dak is een ontwerp van Sjoechov:

En deze week belandde ik op een pagina met paaseieren van juwelier Fabergé, die me nooit echt hebben kunnen boeien, staat daar opeens dit fraaie werkstukje tussen. Een cadeau voor Sjoechov!

Hoe noem je zoiets? Een gedenkframe? Hoe dan ook, het is van zilver en komt uit het atelier van Fabergé, die duidelijk ook nog heel andere dingen deed dan paaseieren maken. Sjoechov kreeg het cadeau in 1895 toen hij vijftien jaar in dienst was van het constructiebedrijf van Aleksandr Bari. Centraal staat een van zijn torens, verder is het wat moeilijk te onderscheiden. Ik zie in elk geval een stationsdak en, geloof ik, ook een olietank. Ook in die sector verdiende Sjoechov zijn sporen. Voor de volledigheid ook nog maar even een plaatje van het dak van warenhuis GUM in Moskou, eveneens van de hand van Sjoechov.